Page 60 - APRIL 2022
P. 60
ੰ
ੱ
ਮਨਖੀ ਯਾਤਰਾ - ਆਿਦ ਤ ਅਤ ਤਕ
ੁ
ੱ
ਸੀਮਤੀ ਵੀਨਾ ਬਟਾਲਵੀ
ੰ
ੂ
ੰ
ੁ
ੱ
ੱ
ੱ
21ਵ ਸਦੀ ਦੇ ਮਨਖ ਨ ਸਸਿਕ ਤੀ ਤਕ ਪਹੁਚਣ ਲਈ ਲਖ ਸਾਲ ਦਾ ਸਫ਼ਰ ਤੈਅ ਕਰਨਾ ਿਪਆ। ਇਹ ਸਫ਼ਰ ਬਹੁਤ
ੰ
ਸਾਰੀਆਂ ਅਸਿਹ ਮੁ ਿਕਲ ਨ ਿਲਤਾੜਿਦਆਂ ਹੋਇਆਂ, ਉਨ 'ਤੇ ਫ਼ਿਤਹ ਪਾ ਕੇ ਮੁਕਮਲ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਜ ਦਾ ਮਨਖ
ੂ
ੰ
ੱ
ੱ
ੁ
ੰ
ੁ
ਿਸਵਾਏ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਹਰ ਚੀਜ਼ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਦੇ ਸਮਰਥ ਹੋ ਿਗਆ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ੈਅ ਮਨਖ ਤ ਪਰ ੇ ਨਹ ਹੈ। ਮਨਖ
ੱ
ੱ
ੁ
ੱ
ੱ
ੰ
ੱ
ਨ ਖਡ , ਬ ਿਹਮਡ , ਅਕਾ , ਪਤਾਲ ਤਕ ਆਪਣੀ ਦਸਤਕ ਦੇ ਿਦਤੀ ਹੈ। ਪਜ ਤਤ ਦਾ ਖ਼ੋਜੀ ਅਜ ਅਸੀਮਤ ਤਤ ਦਾ
ੱ
ੰ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੱ
ੱ
ਮਾਲਕ ਬਣ ਿਗਆ ਹੈ। ਮਨਖ ਨ ਸਾਰੀ ਕਾਇਨਾਤ ਨ ਆਪਣੀ ਮੁਠੀ ਿਵਚ ਕੈਦ ਕਰ ਿਲਆ ਹੈ। ਇਕ ਛੋਟੇ ਿਜਹੇ ਯਤਰ ਨਾਲ
ੱ
ੂ
ੁ
ੰ
ੇ
ੰ
ੂ
ੂ
ੰ
ਉਹ ਦੁਨੀਆਂ ਨ ਘੁਮਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰਖਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੀ ਗਲੀ ਦੀ ਮਾਮੂਲੀ ਿਜਹੀ ਛੋਹ ਨਾਲ ਆਲ-ਦੁਆਲ ਨ ਬਦਲਣ
ੱ
ੇ
ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਵੀ ਰਖਦਾ ਹੈ।
ੱ
ੱ
ਅਜ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਕੋਈ ਅਿਜਹੀ ਸੁਖ-ਸਹੂਲਤ ਨਹ ਹੈ ਜੋ ਧਨਵਾਨ, ਬੁਧੀਮਾਨ ਿਵਅਕਤੀ ਤਕ ਨਹ ਪਹੁਚੀ । ਗਲ
ੱ
ੱ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ਕੀ ਤਨ, ਮਨ, ਧਨ ਨਾਲ ਸਬਿਧਤ ਹਰ ਸੁਿਵਧਾ ਮਨਖ ਦੇ ਪੈਰ ਿਵਚ ਹੈ। ਮਨਖ ਨ ਪਰਮਾਣੂ ਤ ਲ ਕੇ ਹਰ ਉਸ ਵਸਤੂ ਤਕ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ੈ
ੱ
ੱ
ੁ
ੁ
ੰ
ੱ
ਪਹੁਚ ਕਰ ਲਈ ਹੈ ਿਜਸ ਬਾਰੇ ਵੀਹ-ਪਚੀ ਸਾਲ ਪਿਹਲ ਸੋਿਚਆ ਵੀ ਨਹ ਿਗਆ ਸੀ। ਸੋਚਣਾ ਤ ਦੂਰ ਕਲਪਨਾ ਤ ਵੀ
ੱ
ੰ
ੇ
ਬਾਹਰ ਸੀ। ਿਪਛਲ ਵੀਹ-ਪਚੀ ਸਾਲ ਿਵਚ ਆਲਾ-ਦੁਆਲਾ, ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਇਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਬਦਲ ਗਈ ਹੈ ਿਕ
ੱ
ੱ
ਇਸ ਤ ਅਗੇ ਸੋਚ ਕੇ ਿਸਰ ਚਕਰਾਉਣਾ ੁਰੂ ਹੋ ਜ ਦਾ ਹੈ।
ੱ
ੱ
ਇਿਤਹਾਸ ’ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀਏ ਤ ਇਹੋ ਹੀ ਮਿਹਸੂਸ ਹੁਦਾ ਹੈ ਿਕ ਮਨਖੀ ਯਾਤਰਾ ਿਜਥ ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ਉਸ ਵਲ ਹੀ
ੁ
ੱ
ੰ
ੱ
ੁ
ੱ
ੱ
ਅਸੀਮਤ ਗਤੀ ਨਾਲ ਵਧਣ ਲਗ ਪਈ ਹੈ। ਮਨਖੀ ਯਾਤਰਾ ਨ ਸੂਖਮ ਤ ਸਥੂਲ ਤਕ ਆਪਣਾ ਪ ਡਾ ਮੁਕਾ ਿਲਆ ਹੈ ਅਤੇ
ੱ
ੱ
ਸਥੂਲ ਤ ਸੂਖਮ ਤਕ ਤੈਅ ਕਰਨਾ ਅਜੇ ਬਾਕੀ ਹੈ। ਅਰਥਾਤ ਿਜਸ ਤਰ ਕੋਈ ਸਿਭਅਤਾ ਜਦ ਆਪਣੀ ਚਰਮ ਸੀਮਾ 'ਤੇ
ੰ
ੱ
ੰ
ਪਹੁਚ ਜ ਦੀ ਹੈ, ਤ ਿਫਰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਉਸ ਿਵਚ ਿਨਘਾਰ ਆਉਣ ਲਗ ਜ ਦਾ ਹੈ ; ਅਖੀਰ ਦਮ ਤੋੜ ਿਦਦੀ ਹੈ ਅਤੇ
ੱ
ੱ
ੱ
ਇਿਤਹਾਸ ਜ ਿਮਿਥਹਾਸ ਦੇ ਪਿਨਆਂ ਿਵਚ ਗੁਆਚ ਜ ਦੀ ਹੈ। ਿਫਰ ੁਰੂਆਤ ਹੁਦੀ ਹੈ ਇਕ ਨਵ ਸਿਭਅਤਾ ਦੀ, ਨਵ
ੰ
ੰ
ਯੁਗ ਦੀ।
ੱ
ੋ
ੱ
ੱ
ੱ
ਮਨਖ ਆਿਦ ਮਾਨਵ ਤ ਹੁਦਾ ਹੋਇਆ ਪਥਰ-ਯੁਗ, ਨਵੀਨ ਪਥਰ-ਯੁਗ, ਧਾਤੂ-ਯੁਗ, ਲਹਾ-ਯੁਗ, ਉਦਯੋਿਗਕ-ਯੁਗ,
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੁ
ੰ
ੱ
ੱ
ਪ ਮਾਣੂ-ਯੁਗ ਅਤੇ ਨਨ ਤਕਨਾਲਜੀ ਤਕ ਪਹੁਚ ਿਗਆ ਹੈ। ਹਰ ਯੁਗ ਿਵਚ ਇਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਵਖਰੀ ਤਰ ਦਾ ਿਰਹਾ। ਜੇ
ੱ
ੱ
ੋ
ੱ
ੱ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ਧਾਰਿਮਕ ਪਖ ਤ ਵੇਿਖਆ ਜਾਵੇ ਤ ਇਹ ਯਾਤਰਾ ਸਿਤਯੁਗ, ਤ ੇਤਾ, ਦਵਾਪਰ ਤ ਬਾਅਦ ਕਲਯੁਗ ਤਕ ਹੈ। ਕਲਯੁਗ ਤ
ੱ
ਬਾਅਦ ਘੋਰ-ਕਲਯੁਗ ਚਲ ਿਰਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤ ਬਾਅਦ ਿਵਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਤ ਅਗੇ ਸਾਨ ਨਹ ਪਤਾ ਕੀ ਹੈ ਜ ਹੋਵੇਗਾ ਜ
ੱ
ੱ
ੂ
ੰ
ੰ
ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਿਕਨੀ ਵਾਰ ਬਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਿਕਨੀ ਵਾਰ ਨ ਟ ਹੋਈ ਹੈ।
ੰ
ੁ
ੱ
ੰ
ਪੁਰਾਤਤਵ ਇਿਤਹਾਸ ਤ ਸਾਨ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਿਕ ਮਨਖ ਿਕਸ ਹਦ ਤਕ ਜਗਲੀ ਅਤੇ ਘੁਮਕੜ ਸੀ, ਿਕਸ ਤਰ ਉਹ
ੱ
ੱ
ੰ
ੂ
ੱ
ੱ
ੰ
ਕਦ-ਮੂਲ, ਜਾਨਵਰ ਵਗੈਰਾ ਖਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਪੇਟ ਦੀ ਭੁਖ ਿਮਟਾ ਦਾ ਸੀ। ਅਗ ਦੀ ਖੋਜ਼ ਤ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨ ਭੋਜਨ ਪਕਾ ਕੇ
ੱ
ੱ
ੰ
ੂ
ੱ
ਖਾਣਾ ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜਗਲੀ ਜਾਨਵਰ ਤ ਆਪਣੀ ਰਿਖਆ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਤ ਬਾਅਦ ਜਦ ਇਸ ਨ ਖੇਤੀ ਦੀ ਖੋਜ਼ ਦਾ ਪਤਾ
ੰ
ੱ
ੁ
ੱ
ਲਗਾ ਤ ਪਿਰਵਾਿਰਕ ਇਕਾਈ ਹ ਦ ਿਵਚ ਆਈ। ਮਨਖੀ ਜੀਵਨ ਸਿਥਰਤਾ ਵਲ ਵਧਣਾ ੁਰੂ ਹੋ ਿਗਆ। ਪਿਰਵਾਰ ਤ
ੱ
ੱ
ੱ
ਸਮਾਿਜਕ ਜੀਵਨ ਦੀ ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ। ਸਮਾਜ ਨਾਰੀ-ਸਤਾਤਮਕ ਸੀ। ਭਾਵ ਜਨਮ-ਦਾਤੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਮਾਜ ਨਾਰੀ ਪ ਧਾਨ
ਅਪੈਲ - 2022 58
