Page 26 - Shabd Boond December2022
P. 26
ੰ
ੰ
ਹੀਰ ਕਾਿਵ ਿਵਚ ਨਵ ਨਾਮ : ਅਜੀਤ ਿਸਘ ਸਧੂ
ਸੁਵਰਨ ਿਸਘ ਿਵਰਕ
ੰ
ੰ
ਪਜਾਬੀ ਸਾਿਹਤ ਿਵਚ ਸਭ ਇਹ ਰਚਕ ਵਰਣਨ ਹੈ ਅਤੇ ਮਹਾਵਰੇ ਵੀ ਘੜਦਾ ਹ:-
ੋ
ੁ
ੈ
ਤ ਮਕਬੂਲ ਿਕਸਾ, ਵਾਿਰਸ ਸ਼ਾਹ ਇਸ਼ਕ ਚਦਰਾ ਬੜੀ ਏ ਚੀਜ਼ ਕਤੀ,
ੱ
ੱ
ੰ
ੁ
ੱ
ਦੀ ਹੀਰ ਦਾ ਿਕਸਾ ਿਗਿਣਆ ਿਚਬੜ ਜ ਦੈ ਲਸੜੇ ਦੀ ਲਸ ਵ ਗਰ।
ੂ
ੰ
ੇ
ਜ ਦਾ ਹ। ਹੀਰ ਤੇ ਹਥ ਅਗੇ ਿਪਛੇ ਦੀ ਬਦਾ ਨਾ ਸਚ ਸਕ,
ੱ
ੈ
ੋ
ੱ
ੰ
ੇ
ੱ
ੱ
ਅਜ਼ਮਾਉਣ ਵਾਲ ਕਵੀਆਂ ਦੀ
ੇ
ੱ
ੇ
ੁ
ਜਾਵੇ ਤਿਬਆ ਖਦਰ ਦੇ ਖਸ ਵ ਗਰ।
ੰ
ਮਧ ਕਾਲ ਿਵਚ ਤ ਲਮੀ ਚੌੜੀ
ੰ
ੱ
ੇ
ੁ
ੱ
ਇਸ਼ਕ ਛਡਦਾ ਨਹ ਉਹਦੇ ਕਝ ਪਲ,
ੱ
ਸੂਚੀ ਿਮਲਦੀ ਹੀ ਹੈ, ਆਧੁਿਨਕ
ੇ
ੂ
ਬਠਾ ਿਦਸਦਾ ਦਰ ਦਰਵਸ਼ ਵ ਗਰ।
ੱ
ੈ
ਸਮ ਿਵਚ ਵੀ ਦਰਜਨ ਕਵੀਆਂ ਨ ਇਸ ’ਤੇ ਆਪਣੀ
ੌ
ਪੜੀ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਮਾਰ ਕੇ ਛਾਲ ਚੜਦਾ,
ਕਲਮ ਚਲਾਈ ਹੈ। ਹੀਰ ਦੇ ਿਕਿਸਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਇਸ ਤਰ
ੱ
ੁ
ੱ
ੇ
ਉਲਟਾ ਿਡਗਦਾ ਚਤਰ ਨਰਸ਼ ਵ ਗਰ।
ੱ
ਦੇ ਿਮਲਦੇ ਹਨ, ਹੀਰ ਦਮੋਦਰ, ਹੀਰ ਅਿਹਮਦ ਗੁਜਰ,
ੰ
ੰ
ਿਫਰ ਵੀ ਉਸਦਾ ਕਮ ਛੋਟਾ ਨਹ ਹੈ। ਆਰਭ ਿਵਚ
ੰ
ਹੀਰ ਮੁਕਬਲ, ਹੀਰ ਵਾਰਸ, ਹੀਰ ਭਗਵਾਨ ਿਸਘ, ਹੀਰ
ਹੀ ਉਹ ਇਸਦੀ ਮੌਿਲਕਤਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਨਾ ਕਰਦਾ ਇਹੋ
ੰ
ਸੂਬਾ ਿਸਘ ਜ ਹੀਰ ਕਾਬਲ ਿਵਰਕ ਆਿਦ। ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ
ਕਿਹਦਾ ਹੈ-
ੰ
ਿਕ ਇਹਨ ਸਾਰੇ ਕਵੀਆਂ ਨ ਹੀਰ ਬਾਰੇ ਿਲਖ ਕ ਸ਼ੋਹਰਤ
ੇ
ੱ
ੱ
“ਵੇਖੋ ਵਾਿਰਸ ਵੀ ਜੁਲੀਆਂ ਚੁਕ ਆਇਆ,
ੱ
ਖਟੀ ਪਰ ਹੀਰ ਨਾ ਦਮੋਦਰ ਦੀ ਸੀ ਨਾ ਵਾਿਰਸ ਦੀ, ਹੀਰ
ਆਪਣੇ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਕਥਾ ਸੁਨਾਉਣ ਖਾਤਰ।
ਤ ਧੀਦੋ ਰ ਝੇ ਦੀ ਸੀ। ਇਸੇ ਲਈ ਸਾਡੇ ਸਮ ਦੇ ਇਕ
ਂ
ੱ
ਅਜ ਇਸ਼ਕ ਹੈ ਜਾਿਗਆ ‘ਜੀਤ ਤਾਈ’,
ੰ
ਪ ਬੁਧ ਕਵੀ ਅਜੀਤ ਿਸਘ ਸਧੂ ਨ ਜਦ “ਧੀਦੋ ਦੀ ਹੀਰ”
ੰ
ੱ
ੱ
ਕਥਾ ਹੀਰ ਦੀ ਅਜ ਦੁਹਰਾਣ ਖਾਤਰ।”
ੱ
ੇ
ੰ
ੂ
ਿਲਖੀ ਤ ਮੈਨ ਪਿਹਲੀ ਵਾਰ ਹੀਰ ਦ ਿਕਸੇ ਦਾ ਸਹੀ
ਬਾਪੂ ਮੌਜੂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਧੀਦੋ ਦੇ ਖੁਸ਼ੀਆਂ
ਿਸਰਨਾਵ ਨਜ਼ਰ ਆਇਆ।
ੱ
ੰ
ਖੇੜੇ, ਸਰਾਪੇ ਜ ਦੇ ਹਨ। ਿਪਡ ਦੇ ਪਚ ਤੇ ਕਾਜ਼ੀ, ਵਢੀ ਖਾ
ੰ
ੰ
ਅਜੀਤ ਿਸਘ ਸਧੂ ਇਸ ਤ ਪਿਹਲ ਦੋ ਦਰਜਨ
ੰ
ੰ
ੂ
ੰ
ਕੇ ਉਹਨ ਮਾੜੀ ਪੈਲੀ ਿਦਦੇ ਹਨ ਜੋ ਿਨਆਂ ਨਹ ਿਦਦੀ।
ੋ
ਂ
ਿਕਤਾਬ ਿਵਚ, ਗੀਤ-ਗ਼ਜ਼ਲ , ਲਕ-ਕਹਾਣੀਆ, ਕਹਾਣੀ-
ੱ
ਭਾਬੀਆਂ ਦੇ ਤਾਹਨ ਘਰ ਭਜਾ ਦੇ ਹਨ। ਰਾਤ ਕਟਣ ਲਈ
ੱ
ਸਗਿਹ ਆਿਦ ਰਚ ਚਿਕਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਲਖਕ ਦੀ
ੰ
ੇ
ੁ
ੱ
ਰਸਤੇ ਿਵਚ ਆਈ ਮਸੀਤ ਦਾ ਮੁਲਾ ਲੜਦਾ-ਝਗੜਦਾ ਹੈ।
ੱ
ੈ
ੇ
ਛਬੀਵ ਿਕਤਾਬ ਹ। ਇਤਨੀਆਂ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਲਖਕ ਦੀਆਂ
ੱ
ਅਗੇ ਦਿਰਆ ’ਤੇ ਪ ਦੀ ਬੇੜੀ ਵਾਲਾ ਮਲਾਹ ਵੀ ਉਹਦੇ
ੋ
ੁ
ੋ
ਰਚਨਾਵ ਿਵਚ ਿਜਹ-ਿਜਹੀ ਪਖ਼ਤਗੀ ਦਾ ਆਭਾਸ ਹਣਾ
ਿਸਰ ਦੇ ਵਾਲ ਨ ਆ ਦਾ ਪੈਸੇ ਤਲੀ ’ਤੇ ਧਰਨ ਦੀ ਰਟ
ੰ
ੂ
ੰ
ੋ
ੂ
ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਮ ਧੀਦੋ ਦੀ ਹੀਰ ਿਵਚ ਉਸ ਨ ਖਜਣ ਤ
ਲਾ ਦਾ ਹੈ। ਔਖਾ-ਸੌਖਾ ਹੀਰ ਦੇ ਿਪਡ ਝਗ ਿਸਆਲ
ੰ
ੰ
ੰ
ੱ
ੋ
ਅਸਮਰਥ ਿਰਹਾ ਹ । ਇਕ ਤ ਉਹ ਿਨਰਲ ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨ ੂ
ੱ
ਪੁਜਦਾ ਹੈ ਤਖ਼ਤ ਹਜ਼ਾਰੇ ਤ ਚਿਲਆ ਹੋਇਆ। ਦਿਰਆ
ੱ
ਆਧਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਰਚਨਾ ਕਰਦਾ ਹ। ਇਸ ਤਰ ਹੀਰ ਕਥਾ
ੈ
ਿਕਨਾਰੇ ਮਲਾਹ ਦੀ ਝੁਗੀ ਿਵਚ ਹੀਰ ਦੀ ਿਵਛੀ ਸੇਜ ’ਤੇ
ੱ
ਂ
ੌ
ਦੀ ਮਿਲਕਤਾ ਤ ਪਾਠਕ ਵ ਿਝਆ ਰਿਹ ਜ ਦਾ ਹੈ ਿਜਸ ਦੀ
ਰਾਤ ਕਟਦਾ ਹੈ। ਓਪਰੇ ਆਏ ਗਭਰੂ ਦੀ ਸੋਅ ਸੁਣ ਕੇ ਹੀਰ
ੱ
ੱ
ੁ
ੰ
ਉਸਨ ਨਵ ਲਖਕ ਤ ਆਸ ਕੀਤੀ ਹਦੀ ਹ। ਿਫਰ ਵੀ ਕਵੀ
ੈ
ੇ
ਮਾਰੋ-ਮਾਰ ਕਰਦੀ ਆ ਦੀ ਹੈ ਪਰ ਰ ਝੇ ਦੇ ਰੂਪ ਜਾਲ
ਦੇ ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਵਰਣਨ ਭਾਵ ਰਵਾਇਤੀ ਸ਼ਲੀ ਿਵਚ ਹੈ ਪਰ
ੈ
ਿਵਚ ਫਸ ਕੇ ਉਸਦੀ ਹੋ ਜ ਦੀ ਹੈ।
ੰ
24 ਦਸਬਰ - 2022
