Page 24 - Shabd Boond December2022
P. 24
ੰ
ੁ
ੱ
ੂ
ੂ
ਰਚਨਾਵ ਿਵਚ ਅਿਧਆਤਿਮਕ ਧਾਰਾ ਦੀ ਿਵਆਿਖਆ ਨ ਿਨਰਾ ਨਰ ਤਸ ਹਥ ਨਾ ਆਏ, ਸਾਡੀ ਕਬਦੀ ਰਹੀ ਕਲਾਈ।
ੰ
ੰ
ਅਣਗੌਿਲਆਂ ਨਹ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਕਵੀ ਦੀ 'ਸਾਈ ਂ ਉਹ ਸਸਾਰਕ ਵਸਤੂਆਂ ਤ ਅਿਭਜ ਿਕਸੇ
ੱ
ੇ
ਲਈ ਤੜਫ' ਅਤ ਦੀ ਹੈ। ਕਵੀ-ਆਤਮਾ ਿਵਚ ਅਲਬੇਲਪਣ ਦੀ ਿਵਸਮਾਦੀ ਅਵਸਥਾ ਿਵਚ ਹੀ ਿਵਚਰਨਾ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ੰ
ਰਹਸਵਾਦੀ ਜਿਗਆਸਾ ਿਮਲਾਪ ਦੀ ਤ ਘ ਨ ਹੋਰ ਤੀਬਰ ਚਾਹੁਦਾ ਹੈ ਿਜਥੇ ਆਤਿਮਕ ਅਨਦ ਿਮਲ ਸਕੇ। ਇਸ ਇਛਾ
ੂ
ਕਰਦੀ ਿਦ ਸ਼ਟੀਗੋਚਰ ਹੁਦੀ ਹੈ। ਪ ਮਾਣ ਵੇਖੋ :- ਦਾ ਪ ਗਟਾਵਾ ਵੇਖਣਯੋਗ ਹੈ:-
ੰ
ਤੂ ਸਮਰਥ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਵਾਲਾ। ਜੋ ਚਾਹ ਕਰ ਸਕ ਸੁਖਾਲਾ। ਤੇਰਾ ਥਾ ਿਕਸੇ ਨਦੀ ਿਕਨਾਰੇ,
ੰ
ੱ
ੰ
ੰ
ੇ
ਿਫਰ ਤੂ ਿਮਹਰ ਤਰਸ ਵਾਲਾ, ਕਰ ਛੇਤੀ ਿਮਲ ਵੇਲਾ ਊ। ਤੇਰਾ ਥਾ ਿਕਸੇ ਜਗਲ ਬੇਲ।
ੱ
ੰ
ਇਹ ਰਚਨਾ ਭਾਈ ਵੀਰ ਿਸਘ ਦੇ ਰਹਸਵਾਦੀ ਤੇਰੇ ਭਾਗ ਿਵਚ ਅਰ ’ਤੇ ਡਣਾ
ੁ
ੱ
ਅਨਭਵ ਦਾ ਿਸਖਰ ਿਕਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਿਕਤੇ- ਤੇ ਗ ਿਦਆਂ ਿਫਰਨ ਇਕਲ। ੇ
ੰ
ੰ
ੱ
ੂ
ੰ
ੂ
ੰ
ਿਕਤੇ ਸਮਾਿਜਕ ਿਵਿ ਆਂ ਨ ਵੀ ਸਕੇਤਕ ਢਗ ਨਾਲ ਕਵੀ ਨ ਉਸ ਰਹਸਮਈ ਦਾਤੇ ਦੀ ਲਚਾ ਹੈ ਿਜਸ ਨ
ੋ
ੰ
ੰ
ਛੋਿਹਆ ਹੈ ਿਜਵ ‘ਗਗਾ ਰਾਮ’, ‘ਕੁਤਬ ਦੀ ਲਾਠ’ ਆਿਦ ਅਨਤ ਸਸਾਰਕ ਖ਼ ੀਆਂ ਪ ਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ
ੰ
ੁ
ੂ
ੋ
ਪਰਤੂ ਆਪ ਦੀ ਪ ਬਲ ਤੇ ਸਥਾਈ ਰੁਚੀ ਅਿਦਖ ਕਤੀ ਨ ਪਾਉਣ ਦੀ ਤੀਬਰ ਲਚਾ ਕਵੀ ਨ ੂ
ੱ
ੰ
ੰ
ੰ
ੱ
ੰ
ਅਿਧਆਤਮਵਾਦੀ ਹੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਸਮੁਚੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਆਪ ਿਬਹਬਲ ਕਰ ਿਦਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਪੁਕਾਰ ਠਦਾ ਹੈ:-
ੰ
ੱ
ੱ
ਰਹਸਵਾਦੀ ਮਡਲ ਦੀਆਂ ਅਿਤ ਚੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਤੇ ਹਾਏ ਦਾਤਾ ਿਦਿਸਆ ਨਾ, ਸਵਾਦ ਿਜਨ ਿਦਤਾ ਐਸਾ।
ਆਲ-ਦੁਆਲ ਤ ਅਿਭਜ ਪਰ ਮਸਤ ਹਾਲਤ ਿਵਚ ਸਿਹਜ ਦ ਦਾ ਰਸ ਦਾਨ ਦਾਤਾ, ਆਪਾ ਿਕ ਲੁਕਾ ਿਗਆ।
ੇ
ੇ
ੱ
ੁ
ਿਟਕਾਓ ਿਵਚ ਹੀ ਿਵਚਰਦੇ ਰਹੇ। ਆਪ ਦੇ ਨਾਵਲ ਆਪ ਅਨਸਾਰ ਇ ਕ ਹਕੀਕੀ ਦੇ ਰਾਹ ਪਏ ਮੁਰੀਦ
ੂ
ੰ
ੱ
ੱ
ੰ
‘ਸੁਭਾਗ ਜੀ ਦਾ ਸੁਧਾਰ ਹਥ ਬਾਬਾ ਨਧ ਿਸਘ’ ਿਵਚ ਨ ਆਪਣੇ ਮੁਰ ਦ ਨਾਲ ਵਸਲ ਪ ਾਪਤੀ ਤਕ ਚੈਨ ਨਹ
ੌ
ਲਖਕ ਦਾ ਮਤਵ ਿਸਖ ਧਰਮ ਦੀ ਹੋਰ ਧਰਮ ਦੇ ਟਾਕਰੇ ਿਮਲਦਾ। ਇਹ ਆਤਮਾ ਦੀ ਅਿਧਆਤਿਮਕ ਅਵਸਥਾ ਨ ੂ
ੰ
ੇ
ੰ
ੱ
ੁ
ੰ
ਿਵਚ ਵਿਡਆਈ ਤੇ ਚਤਾ ਦਰਸਾਉਣਾ ਹੀ ਮਤਵ ਿਰਹਾ ਇਸ ਰਾਹ ਪਏ ਹੀ ਜਾਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਪ ਅਨਸਾਰ : -
ੱ
ਹੈ। ਕੇਵਲ ਇਕ ਆਦਰ ਕ ਿਸਖ ਦੇ ਿਨ ਤ-ਪ ਤੀ ਜੀਵਨ ਸੀਨ ਿਖਚ ਿਜਨ ਨ ਖਾਧੀ,
ੱ
ੱ
ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਪੇ ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੇ ਦੁਆਲ ਿਸਖ ਧਰਮ ਦੀ ਉਹ ਕਰ ਆਰਾਮ ਨਹ ਬਿਹਦੇ।
ੇ
ੱ
ੰ
ਿਵਆਿਖਆ ਤੇ ਦੂਜੇ ਧਰਮ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਸਰੇ ਟਤਾ ਨ ੂ ਿਨਹੁ ਵਾਲ ਨਣ ਕੀ ਨ ਦਰ,
ੰ
ੰ
ੇ
ੰ
ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਿਵਚ ਸਾਰੇ ਸੁਧਾਰ ਦਾ ਆਧਾਰ ਓਹ ਿਦਨ ਰਾਤ ਪਏ ਵਿਹਦੇ।
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੂ
ੱ
ੰ
ਿਸਖ ਮਤ ਨ ਬਣਾ ਕੇ ਿਸਖੀ ਘੇਰੇ ਤਕ ਹੀ ਸੀਮਤ ਰਿਖਆ ਇਕੋ ਲਗਨ ਲਗੀ ਲਈ ਜ ਦੀ,
ੱ
ੱ
ਿਗਆ ਹੈ। ਹੈ ਟੋਰ ਅਨਤ ਉਨ ਦੀ।
ੰ
ਕਵੀ ਦੀ ਅਤਰ ਕਾਿਵ-ਿਦ ਸ਼ਟੀ ਿਕਸੇ ਅਿਦ ਟ ਵਸਲ ਉਰੇ ਮੁਕਾਮ ਨਾ ਕੋਈ,
ੰ
ਕਤੀ ਦੀ ਭਾਲ ਿਵਚ ਲੁਛਦੀ ਪ ਤੀਤ ਹੁਦੀ ਹੈ ਿਜਸ ਨ ਸੋ ਚਾਲ ਪਏ ਿਨ ਤ ਰਿਹਦੇ।
ੰ
ੂ
ੰ
ੱ
ੰ
ੂ
ੰ
ੁ
ਪਾਉਣ ਲਈ ਉਹ ਯਤਨ ੀਲ ਹੈ। ਕਵੀ ਅਨਸਾਰ : - ਕਵੀ ਆਪਣੀ ਕਿਵਤਾ ਿਵਚ ਸਮ ਨ ਵੀ ਵਗਾਰਦਾ ਹੈ
ੰ
ੁ
ਸਪਨ ਿਵਚ ਤਸ ਿਮਲ ਅਸਾਨ, ਅਸ ਧਾ ਗਲਵਕੜੀ ਪਾਈ। ਜੋ ਆਪਣੀ ਅਨਤ ਤੋਰ ਤੁਰਦਾ ਅਟਕਣ ਦਾ ਨ ਨਹ
ੁ
ੇ
ੱ
ੰ
ੰ
ੂ
22 ਦਸਬਰ - 2022
ੰ
