Page 26 - APRIL 2022
P. 26
ਖਾਲਸਾ ਪਥ ਦੀ ਸਾਜਣਾ: ਅਦੁਤੀ ਘਟਨਾ
ੱ
ੰ
ੰ
ਡਾ. ਸਾਿਹਬ ਿਸਘ ਅਰਸ਼ੀ
ੰ
ੱ
ਸਮੁਚੇ ਿਵ ਵ ਇਿਤਹਾਸ ਿਵਚ ਿਵ ੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਿਸਖ ਇਿਤਹਾਸ ਿਵਚ ਖ਼ਾਲਸਾ ਪਥ ਦੀ ਸਾਜਣਾ ਿਵਕੋਿਲਤਰੀ ਅਤੇ
ੱ
ੱ
ੱ
ਅਦੁਤੀ ਘਟਨਾ ਹੋ ਿਨ ਬੜੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਅਿਹਮ ਭੂਿਮਕਾ ਸ ੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੀ ਗਦੀ ਦੇ ਦਸਵ ਜਾਮੇ ਿਵਚ ਆਏ ਸ ੀ
ੰ
ੰ
ੰ
ੱ
ਗੁਰੂ ਗੋਿਬਦ ਿਸਘ ਜੀ ਨ ਿਨਭਾਈ। 1699 ਈ: ਦੀ ਿਵਸਾਖੀ ਦਾ ਿਦਨ ਸੀ ਜਦ ਇਿਤਹਾਸ ਦੇ ਇਹ ਪਨ ਸੁਨਿਹਰੀ ਅਖਰ
ੇ
ਿਵਚ ਿਲਖੇ ਗਏ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨ ਇਿਤਹਾਸਕ ਅਤੇ ਇਨਕਲਾਬੀ ਫ਼ੈਸਲ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਿਵਚਾਰਨਯੋਗ ਹੈ ਿਕ ਇਸ
ੱ
ੱ
ੰ
ਅਿਹਮ ਘਟਨਾ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਤੁਰਤ ਹੀ ਿਲਆ ਿਗਆ ਸੀ ਜ ਪਿਹਲ ਹੀ ਇਸ ਕਾਰਜ ਿਵ ੇ ਦਾ ਮੁਢ ਬਿਨਆ ਜਾ ਚੁਕਾ ਸੀ।
ੰ
ੰ
ੂ
ਇਸ ਨ ਜਾਣਨ ਲਈ ਇਿਤਹਾਸਕ ਿਪਛੋਕੜ ’ਤੇ ਝਾਤ ਮਾਰਨੀ ਅਿਤ ਆਵ ਕ ਹੋਵੇਗੀ।
ਇਿਤਹਾਸ ਿਵਚ ਭਾਰਤ ਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਤਰਸਯੋਗ ਹਾਲਤ ਦਾ ਪਤਾ ਚਲਦਾ ਹੈ। ਜਰਵਾਿਣਆਂ ਨ ‘ਸੋਨ ਦੀ ਿਚੜੀ’
ੱ
ੰ
ੇ
ੂ
ਕਹਾਉਣ ਵਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਨ ਲੁਿਟਆ ਹੀ ਨਹ ਸਗ ਇਸ ਨ ਸਮਾਿਜਕ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੀਤਾ। ਲਕ ਿਵਚ ਅਣਖ ਦੀ
ੂ
ੰ
ੱ
ੋ
ੰ
ੰ
ੰ
ਭਾਵਨਾ ਖ਼ਤਮ ਹੁਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਗ਼ੁਲਾਮ ਭਾਰਤ ਿਵਚ ਕੁਤਬਦੀਨ ਦੇ ਸਮ ਿਹਦੂ ਮਿਦਰ ਨ ਢਾਿਹਆ ਿਗਆ। ਉਨ ਦੀ ਥ
ੰ
ੂ
’ਤੇ ਮਸਿਜਦ ਉਸਾਰੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਿਹਦੂਆਂ ਦਾ ਕਤਲ ਆਮ ਗਲ ਸੀ। ਅਲਾਉਦੀਨ ਿਖ਼ਲਜੀ ਨ ਭਾਰਤ ’ਤੇ ਹਮਲ ਕਰਕੇ
ੱ
ੇ
ੰ
ੱ
ੈ
ੂ
ੰ
ੰ
ੰ
ੱ
ੂ
ਖ਼ਬ ਲੁਟ ਮਾਰ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਥ ਦੀਆਂ ਿਹਦੂ ਇਸਤਰੀਆਂ ਨ ਵੀ ਚੁਕ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਲ ਿਗਆ ਸੀ। ਿਹਦੂਆਂ ਨ ਕਾਿਫਰ
ੂ
ੰ
ੱ
ੱ
ੰ
ਿਕਹਾ ਜ ਦਾ ਸੀ। ਕਾਜ਼ੀ ਿਕਹਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ਿਕ ਜੇ ਕੋਈ ਮੁਸਲਮਾਨ ਥੁਕਣਾ ਵੀ ਚਾਹੇ ਤ ਿਹਦੂ ਨ ਮੂਹ ਇਨਾ ਚੌੜਾ ਰਖਣਾ
ੰ
ੱ
ੂ
ੰ
ੰ
ੰ
ੁ
ੂ
ੱ
ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਿਕ ਉਹ ਉਸ ਿਵਚ ਥੁਕ ਸਕੇ। ਕਾਜ਼ੀਆਂ ਦਾ ਫ਼ਤਵਾ ਸੀ ਿਕ ਿਹਦੂਆਂ ਨ ਖ਼ਦਾ ਨ ਮੁਸਲਮਾਨ ਦੀ ਿਖ਼ਦਮਤ ਲਈ
ੰ
ੈ
ੈ
ਵਜੂਦ ਿਵਚ ਿਲਆਂਦਾ ਹੈ। ਜ ਤ ਉਹ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰ ਲਣ ਨਹ ਤ ਉਨ ਨ ਕੈਦ ਕਰ ਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਉਨ ਦੀ
ੰ
ੂ
ੰ
ਜਾਇਦਾਦ ਜ਼ਬਤ ਕਰਕੇ ਆਿਖ਼ਰ ਿਵਚ ਕਤਲ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਮੁਹਮਦ ਤੁਗਲਕ ਅਤੇ ਿਫ਼ਰੋਜ਼ ਾਹ ਤੁਗਲਕ ਦੇ
ੁ
ਜ਼ਲਮ ਦੀ ਿਮਸਾਲ ਵੀ ਇਸੇ ਪ ਕਾਰ ਦੀ ਹੀ ਸੀ। ਿਫ਼ਰੋਜ਼ ਾਹ ਦੇ ਹੁਕਮ ਅਨਸਾਰ ਭੋਪਾਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਿਦਰ ਢਾਹ ਗਏ ਅਤੇ
ੁ
ੰ
ੇ
ੇ
ੱ
ਸਾਰੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਿਕਲ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਰਖੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਦੇ 1469 ਈ. ਿਵਚ ਆਗਮਨ ਸਮ ਬਾਬਰ
ੰ
ਪਰਜਾ ’ਤੇ ਅਸਿਹ ਜ਼ਲਮ ਕਰ ਿਰਹਾ ਸੀ। ਇਥ ਹੀ ‘ਬਾਬੇ ਕੇ ਬਾਬਰ ਕੇ’ ਦੀ ਟਕਰ ਦਾ ਆਰਭ ਵੇਿਖਆ ਜ ਦਾ ਹੈ। ਗੁਰੂ
ੁ
ੱ
ੱ
ੱ
ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨ ‘ਬਾਬਰਬਾਣੀ’ ਿਵਚ ਇਸ ਅਿਤਆਚਾਰ ਦੇ ਿਵਰੁਧ ਆਵਾਜ਼ ਉਠਾਈ ਅਤੇ ਪਰਜਾ ’ਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਇਸ
ੱ
ਜ਼ਲਮ ਨ ਦਰਸ਼ਾਇਆ। ਿਜਸ ਦਾ ਵਰਨਣ ਇਸ ਪ ਕਾਰ ਹੈ:-
ੁ
ੰ
ੂ
ੰ
ਕਿਲ ਕਾਤੀ ਰਾਜੇ ਕਾਸਾਈ ਧਰਮੁ ਪਖ ਕਿਰ ਉਡਿਰਆ ॥
ੁ
ਕੜੁ ਅਮਾਵਸ ਸਚ ਚੰਦ ਮਾ ਦੀਸੈ ਨਾਹੀ ਕਹ ਚਿੜਆ ॥ (ਅਗ-145 )
ੂ
ੰ
ਇਹ ਇਨਕਲਾਬੀ ਕਦਮ ਸੀ। ਿਜਨ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਿਲਆਂ ਤ ਪਰਜਾ ਡਰਦੀ ਸੀ, ਉਨ ਨ ਜ਼ਲਮ ਕਰਨ ਵਾਲ ਅਤੇ
ੁ
ੂ
ੰ
ੇ
ਕਸਾਈ ਕਿਹਣਾ ਹੀ ਸਾਹਸੀ ਕਦਮ ਸੀ। ਇਥ ਤਕ ਿਕ ਆਪ ਨ ਪ ਚਿਲਤ ਸਮਾਿਜਕ ਝੂਠ ਆਡਬਰ ਅਤੇ ਰਹੁ-ਰੀਤ ਦਾ ਵੀ
ੰ
ੱ
ੱ
ਖਡਨ ਕੀਤਾ। ਸਮੁਚਾ ਿਹਦੂ ਸਮਾਜ ਜਾਤ , ਬਰਾਦਰੀਆਂ ਿਵਚ ਵਿਡਆ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਿਕਸੇ ਸ ਝੀ ਔਕੜ ਦਾ ਟਾਕਰਾ ਕਰਨ ਤ
ੱ
ੰ
ੰ
ੰ
ਅਸਮਰਥ ਸੀ। ਲਕ ਦਾ ਸਵੈਮਾਣ ਨਾਲ ਿਜਊਣ ਦਾ ਹਕ ਤ ਿਕਤੇ ਪਾਸੇ ਿਰਹਾ ਆਪਣੀ ਹੀ ਜਾਤੀ ਦੇ ਬ ਾਹਮਣ ਵਲ ੂਦਰ ਨ ੂ
ੱ
ੰ
ੋ
ੱ
ਧਾਰਿਮਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨਹ ਸੀ। ਜੇ ਕੋਈ ੂਦਰ ਵੇਦ-ਮਤਰ ਸੁਣਨ ਦੀ ਕੋਿ ਕਰਦਾ ਤ ਉਸ ਦੇ ਕਨ ਿਵਚ ਿਸਕਾ ਿਪਘਲਾ ਕੇ ਪਾ
ੰ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ਿਦਤਾ ਜ ਦਾ। ਇਥ ਤਕ ਿਕ ਜੇ ਕੋਈ ੂਦਰ ਆਪਣੇ ਪਾਸ ਕੋਈ ਧਾਰਿਮਕ ਿਕਤਾਬ ਰੱਖਣ ਦੀ ਗੁਸਤਾਖ਼ੀ ਕਰਦਾ ਤ ਉਸ ਨੰ ੂ ਮੌਤ
ੱ
ਅਪੈਲ - 2022 24
