Page 21 - APRIL 2022
P. 21
ੇ
ੱ
ੇ
‘ਹੀਰ ਧਰੁਹ ਕਰ ਮਾਰੀ ਿਮਸਰੀ, ਿਸਰ ਨਰ ਦ ਸਟੀ
ੂ
ਆਈ ਰਾਸ ਨਾ ਗਈ ਛੁਆਂਵੀ, ਧਰਤੀ ਰਤ ਬਰਤੀ।
ੱ
ੱ
ਅਧਾ ਧੜ ਹਨ ਿਵਚ ਫਾਥਾ, ਅਧਾ ਡਠਾ ਧਰਤੀ।
ੱ
ੱ
ੱ
ਆਖ ਦਮੋਦਰ ਇਕਣ ਿਦਸ, ਿਜ ਧੋਬੀ ਸੁਖਣ ਘਤੀ।’ 7
ੇ
ੱ
ੱ
ੱ
ਵਾਿਰਸ ਸ਼ਾਹ ਔਰਤ ਦ ਹਠ ਨ ਿਬਆਨ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ ਆਪਣ ਿਕਸ ‘ਹੀਰ’ ਿਵਚ ਿਲਖਦਾ ਹ :-
ੂ
ੇ
ੈ
ੇ
ੇ
ੱ
ੰ
ੱ
‘ਵਾਿਰਸ ਸ਼ਾਹ ਨ ਮੁੜ ਗੀ ਰ ਝਣ ਤ,
ੇ
ਭਾਵ ਬਾਪ ਦ ਬਾਪ ਦਾ ਬਾਪ ਆਵੇ।’ 8
ੇ
ਇਸ ਤਰ ਬਹੁਤੇ ਿਕਸਾਕਾਰ ਨ ਔਰਤ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹ ਦ ਪ ਤੀ ਜਾਗਰਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਿਵਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਹ ਛਡੀ
ੱ
ੱ
ੂ
ਪਰ ਕਈ ਥਾਵ ’ਤੇ ਉਹਨ ਨ ਆਪਣੇ ਿਕਿਸਆਂ ਿਵਚ ਨਾਰੀ ਪਖੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨਾਰੀ ਿਵਰੋਧ ਿਵਚ ਕਥਨ ਪੇ ਕੀਤੇ
ੱ
ੱ
ਹਨ। ਿਜਵ :-
ਵਾਿਰਸ ਸ਼ਾਹ :-
‘ਤੁਸ ਛਤਰ ਮਰਦ ਬਣਾਇ ਿਦਤ, ੇ
ੇ
ੱ
ਸਪ ਰਸੀਆ ਦ ਕਰ ਡਾਰੀਓ ਨੀ।
ੇ
ੋ
ੱ
ਂ
ਰਾਜ ਭੋਜ ਦ ਮੂਹ ਲਗਾਮ ਦ ਕ, ੇ
ੇ
ੇ
ੇ
ੰ
ਚੜ ਦੋੜੀਆ ਹ ਟੂਣ ਹਾਰੀਓ ਨੀ।’
ੇ
ੋ
ਂ
(ਵਾਿਰਸ਼ ਦੀ ਹੀਰ) 9
ਪੀਲੂ :-
‘ਚੜ ਦ ਿਮਰਜ ਖਾਨ ਨ, ਜਟ ਵਝਲ ਿਦਦਾ ਮਤ।
ੰ
ੇ
ੱ
ੰ
ੰ
ੂ
ੱ
ੇ
ਭਠ ਰਨ ਦੀ ਦੋਸਤੀ, ਖੁਰੀ ਿਜਹਨ ਦੀ ਮਤ।’
ੱ
ੱ
ੰ
(ਪੀਲ ਦਾ ਿਮਰਜਾ) 10
ੂ
ਕਾਦਰ ਯਾਰ:-
‘
ਕਾਦਰ ਯਾਰ ਤ ੀਮਤ ਹ ਸੀਆਰੀ,
ਲਗੀ ਵੇਖ ਵਗਾਵਣ ਨਦੀ ਪਠੀ।’
ੱ
ੁ
ੇ
(ਕਾਦਰਯਾਰ ਦਾ ਪੂਰਨ ਭਗਤ) 11
ਇਸ ਤਰ ਮਧਕਾਲ ਦੀ ਕਾਿਵ ਧਾਰਾ ਿਵਚ ਿਵਚਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਤੇ ਅਗਰੇਜ਼ੀ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ ਕਰਕੇ ਸਾਡਾ
ੱ
ੰ
ਵਾਸਤਾ ਪਛਮੀ ਸਿਭਅਤਾ ਅਤੇ ਸਿਭਆਚਾਰ ਨਾਲ ਿਪਆ ਅਤੇ ਿਜਸ ਨਾਲ ਸਾਡੇ ਸਮਾਿਜਕ, ਸਿਭਆਚਾਰਕ ਢ ਚੇ ਿਵਚ
ੱ
ਬਹੁਤ ਬਦਲਾਅ ਆਉਣੇ ੁਰੂ ਹੋਏ।
ਆਧੁਿਨਕ ਪਜਾਬੀ ਕਿਵਤਾ ਿਵਚ ਕਵੀਆਂ (ਮਰਦ ਅਤੇ ਔਰਤ ਕਵੀ) ਨ ਨਾਰੀ ਮਨ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਕੀਆਂ ਨ ਿਚਤਰਨ ਦੀ
ੰ
ੰ
ੂ
ਕੋਿ ਕੀਤੀ ਉਹਨ ਨ ਿਜਥੇ ਨਾਰੀ ਨਾਲ ਹੋ ਰਹੇ ਿਵਹਾਰ, ਜ਼ਲਮ, ਅਿਨਆਂ ਨ ਠਲ ਪਾਉਣ ਦੀ ਕੋਿ ਕੀਤੀ, ਥੇ ਔਰਤ
ੱ
ੱ
ੰ
ੁ
ੂ
ਦੀ ਸਮਾਜ ਿਵਚ ਬਰਾਬਰੀ ਦੀ ਗਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਔਰਤ ਲਈ ਿਵਿਦਆ ਦੇ ਨਵ ਅਦਾਰੇ ਖੁਲ। ਅਿਮ ਤਾ ਪ ੀਤਮ ਿਜਸ ਨ ਨਾਰੀ
ੂ
ੰ
ੱ
ੱ
ੇ
ੱ
ੰ
ਅਪੈਲ - 2022 19
