Page 16 - APRIL 2022
P. 16
ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਆਪਣੇ ਿਵਰੋਧੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਗੁਲਾਬ ਦਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜ ਕੇ ਇ ਕ ਤੇ ਾਇਰੀ ਦੇ ਸੁਮੇਲ
ੱ
ੰ
ਦੀ ਨਵ ਉਦਾਹਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਿਵਚ ਸਘਰ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਉਹ ਤ ਾਸਿਦਕ ਨਾਇਕਾ ਵਜ ਭਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ
ੰ
ੰ
ੰ
ੱ
ਤਰ ਉਹ ਿਜ਼ਦਗੀ ਦੇ ਸਘਰ ਿਵਚ ਗੁਜ਼ਰਦੀ ਹੋਈ ਗੁਲਾਬ ਦਾਸ ਦੀ ਰਨ 'ਚ ਆ ਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਾਇਰੀ ਨ ੂ
ਇਥੇ ਪੂਰਨ ਸਮਝਦੀ ਹੈ ਤੇ ਗੁਲਾਬ ਦਾਸ ਨ ਪੀਰ ਧਾਰ ਕੇ ਆਇਸ਼ਾ ਤ ਪੀਰੋ ਬਣਦੀ ਹੈ ਪਰ ਸਮਾਜ, ਧਰਮ, ਮ ਿਪਉ ਉਸ
ੰ
ੂ
ੱ
ੰ
ੰ
ਦਾ ਾਇਰੀ ਕਰਨਾ ਪਸਦ ਨਹ ਕਰਦੇ ਿਕ ਿਕ ਾਇਰੀ ਉਨ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਿਵਚ ਫ਼ਕੀਰ ਦਾ ਅਤੇ ਮਰਦ ਦਾ ਕਮ ਹੈ।
ੱ
ਇਲਾਹੀ ਬਖ਼ ਉਸ ਨ ਾਇਰੀ ਕਰਨ ਤ ਮਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਿਜਸ ਦਾ ਆਇਸ਼ਾ ਿਵਰੋਧ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਾਇਰੀ
ੂ
ੰ
ਿਨਰਤਰ ਜਾਰੀ ਰਖਦੀ ਹੈ ਜੋ ਇਲਾਹੀ ਬਖ਼ ਦੀ ਸਿਹਣ ੀਲਤਾ ਤ ਬਾਹਰ ਹੋ ਜ ਦਾ ਹੈ।
ੱ
ੰ
ੱ
ੰ
ੰ
ੰ
ਇਲਾਹੀ ਬਖ਼ : ਿਫਰ ਾਇਰੀ ਤੇ ਾਇਰ ਦੀਆਂ ਗਲ ! ਤੈਨ ਹਜ਼ਾਰ ਵਾਰ ਿਕਹਾ ਏ ਿਕ ਇਹ ਕਮ ਬਦ ਕਰ! ਅਗੇ ਹੀ
ੱ
ੂ
13
ੰ
ਲਕੀ ਗਲ ਕਰਦੇ ਨ! ਾਇਰੀ ਮਰਦ ਦਾ ਕਮ ਏ।
ੱ
ੋ
ੱ
ਔਰਤ ਦਾ ਾਇਰੀ ਕਰਨਾ ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਿਵਚ ਹਮੇਸ਼ ਹੀ ਨੀਵ ਸਮਿਝਆ ਜ ਦਾ ਿਰਹਾ ਹੈ, ਿਕ ਿਕ ਮਧਕਾਲ ਤਕ
ੱ
ਆ ਦੇ-ਆ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਅਦਰ ਔਰਤ ਦੀ ਦ ਾ ਕਾਫੀ ਤਰਸਯੋਗ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਸ ਨ ਿਸਰਫ਼ ਮਰਦ ਦਾ ਿਦਲ
ੂ
ੰ
ੰ
ੂ
ਬਿਹਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਤੇ ਪੈਰ ਦੀ ਜੁਤੀ ਹੀ ਸਮਿਝਆ ਜ ਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨ ਿਸਰਫ਼ ਭੋਗ ਦੀ ਵਸਤੂ ਤ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਨਹ ਸੀ
ੱ
ੰ
ੂ
ੰ
ੱ
ਸਮਿਝਆ ਜ ਦਾ। ਹਮੇਸ਼ ਔਰਤ ਨ ਮਰਦ ਦੀ ਗ਼ੁਲਾਮ ਦੀ ਤਰ ਰਿਖਆ ਜ ਦਾ ਿਰਹਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਉਹ ਨੀਵ ਜਾਤ ਦੀ ਹੋਵੇ
ਜ ਕਢ ਕੇ ਿਲਆਂਦੀ ਹੋਵੇ, ਭਾਵ ਪੈਸੇ ਦੇ ਕੇ ਿਲਆਂਦੀ ਹੋਵੇ, ਮਰਦ ਿਸਰਫ਼ ਉਸ ਨ ਆਪਣੀ ਕਾਮਕ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਵਰਤਦਾ
ੱ
ੂ
ੰ
ੱ
ਿਰਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ ਔਰਤ ਦੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵ ਦਾ ਘਾਣ ਹੋ ਜ ਦਾ ਹੈ। ਮਰਦ ਪ ਧਾਨ ਸਮਾਜ ਿਵਚ ਔਰਤ ਦਾ
ਸੁਪਨ ਲਣਾ ਗੁਨਾਹ ਹੈ। ਿਜਨ ਦੀ ਕੋਈ ਕਦਰ ਨਹ ਹੁਦੀ।
ੈ
ੰ
ਨਾਟਕ ਅਦਰ ਨਾਟਕਕਾਰ ਨ ਔਰਤ ਦੀ ਸਵੈ-ਜਾਿਗ ਤੀ ਦੀ ਵੀ ਗਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਿਕ ਿਕਵ ਸਮ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਔਰਤ
ੱ
ੰ
ੰ
ਆਪਣੀ ਹ ਦ ਨ ਸਥਾਿਪਤ ਕਰਨ ਿਵਚ ਲਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਨਾਟਕ ਅਦਰ ਜਦ ਆਇਸ਼ਾ ਇਲਾਹੀ ਬਖ਼ ਦੀ ਕੈਦ 'ਚ ਿਨਕਲਦੀ
ੱ
ੂ
ੰ
ੰ
ੰ
ਹੈ ਤ ਗੁਲਾਬ ਦਾਸ ਦੇ ਡੇਰੇ ਪਹੁਚ ਜ ਦੀ ਹੈ, ਉਦ ਇਲਾਹੀ ਬਖ਼ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਸੈਿਨਕ ਆਇਸ਼ਾ ਨ ਡਰਾ ਧਮਕਾ ਕੇ
ੂ
ੰ
ੂ
ੰ
ਿਲਜਾਉਣਾ ਚਾਹੁਦੇ ਹਨ ਪਰ ਆਇਸ਼ਾ ਿਵਰੋਧ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਲਾਹੀ ਬਖ਼ ਨ ਜਵਾਬ ਿਦਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ ਨਾਟਕਕਾਰ ਨ
ੰ
ਸਵੈ-ਜਾਿਗ ਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹਕ ਪ ਤੀ ਸੁਤਤਰਤਾ ਵਲ ਵਧਦੀ ਨਾਰੀ ਹੁਣ ਮਰਦ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਿਵਚ ਨਾ ਰਿਹ ਕੇ ਸੁਤਤਰ
ੰ
ੱ
ੱ
ੰ
ਜੀਣਾ ਚਾਹੁਦੀ ਹੈ। ਨਾਟਕ ਦੇ ਅਤ ਿਵਚ ਆਇਸ਼ਾ ਦੀ ਦੁਖ ਤਕ ਮੌਤ ਇਹ ਦਰਸਾ ਦੀ ਹੈ ਿਕ ਔਰਤ ਪ ਤੀ ਮਾੜੀ ਸੋਚ ਰਖਣ
ੰ
ੱ
ੰ
ਵਾਲ ਔਰਤ ਦਾ ਿਕਵ ਘਾਣ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸਮਾਜ ਿਵਚ ਔਰਤ ਨ ਅਗੇ ਵਧਣ ਲਈ ਬੇਅਤ ਸਘਰ ਕਰਨਾ ਪ ਦਾ ਹੈ ਤੇ
ੇ
ੱ
ੰ
ੰ
ੂ
ੱ
ੰ
ੂ
ੰ
ਔਰਤ ਇਸ ਪ ਤੀ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਵਜੂਦ ਲਾ ਿਦਦੀ ਹੈ। ਭਾਵ ਪੀਰੋ ਬਣਨ ਤਕ ਆਇਸ਼ਾ ਨ ਸਮਾਜ ਨਾਲ ਜੂਝਣਾ ਪ ਦਾ ਹੈ।
ੰ
ੱ
ਪਿਹਲ ਰਿਹਮਤ ਅਲੀ, ਿਫਰ ਇਲਾਹੀ ਬਖ਼ ਨਾਲ ਿਵਰੋਧ ਤੇ ਇਲਾਹੀ ਬਖ਼ ਦਾ ਡੇਰੇ ’ਤੇ ਚੜ ਾਈ ਕਰਕੇ ਆਉਣਾ ਤੇ
ਆਇਸ਼ਾ ਦਾ ਨਾਲ ਜਾਣ ਤ ਕੀਤਾ ਿਗਆ ਇਨਕਾਰ ਔਰਤ ਦੀ ਸੁਤਤਰਤਾ ਦਾ ਪ ਤੀਕ ਹੈ।
ੰ
ੰ
ੰ
ੱ
ਸਵਰਾਜਬੀਰ ਦੇ ਨਾਟਕ 'ਮਿਸਆ ਦੀ ਰਾਤ' ਅਦਰ ਕਿਨਆ ਭਰੂਣ ਹਿਤਆ ਨ ਮੂਲ ਿਵ ੇ ਵਜ ਿਲਆ ਹੈ। ਿਜਸ ਪ ਤੀ
ੰ
ੂ
ੱ
ੂ
ੰ
ਸਮਾਜ ਿਵਿਗਆਨੀ ਨਵਸ਼ਰਨ ਿਸਘ ਨ ਬਾਖ਼ਬੀ ਉਨ ਅਕਿੜਆਂ ਤ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਇਆ ਹੈ, ਿਜਸ ਿਵਚ ਪ ਤੀ 1000 ਮਰਦ
ੰ
ੱ
ੰ
ਬਿਚਆਂ ਿਪਛੇ ਭਾਰਤ ਿਵਚ 914 ਤੇ ਪਜਾਬ ਿਵਚ 840 ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਿਗਣਤੀ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਭਾਰਤੀ ਮਰਦ ਪ ਧਾਨ ਸਮਾਜ
ੱ
ਅਪੈਲ - 2022 14
