Page 39 - final may 2022 sb 26.05.22.cdr
P. 39
ਮਹ -ਕਾਿਵ ਲੂਣਾ, ਆਰਤੀ ਦਾ ਿਨਵੇਕਲਾ ਕਵੀ-ਿਸਰਜਕ ਿ ਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ
ੰ
ੰ
ਬੇਅਤ ਿਸਘ ਬਾਜਵਾ
ੰ
ੰ
ੋ
ੂ
ੋ
ੇ
ਲਕ-ਧਾਰਾ ਤ ਮੁਕਤ ਸਾਿਹਤ ਪਜਾਬੀ ਲਕ ਦੇ ਜੁਲਾਈ, 1936 ਈ. ਨ ਿਸਆਲਕੋਟ ਿਜ਼ਲ ਦੀ ਸ਼ਕੜਗੜ
ੂ
ੋ
ੰ
ਮਨ ਨ ਮੋਹ ਹੀ ਨਹ ਸਿਕਆ ਜ ਇਹ ਕਿਹ ਲਓ ਿਕ ਤਿਹਸੀਲ ਿਵਚ ਪ ਦੇ ਿਪਡ ਬੜਾ ਲਹਟੀਆਂ (ਮੌਜੂਦਾ
ੰ
ੰ
ਉਨ ਦੀ ਸਮਝ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਆਧੁਿਨਕ ਪਜਾਬੀ ਪਾਿਕਸਤਾਨ) ਿਵਚ ਪਿਡਤ ਿਕ ਨ ਗੋਪਾਲ ਅਤੇ ਤੀ
ੰ
ਸਾਿਹਤ 'ਤੇ ਝਾਤ ਮਾਰੀਏ ਤ ਆਮ ਲਕ ਉਸ ਤ ਕੋਹ ਦੂਰ ਦੇਵੀ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹਨ ਦੇ ਿਪਤਾ ਤਿਹਸੀਲਦਾਰ
ੋ
ੂ
ੋ
ੰ
ੰ
ੰ
ਖਲਤੇ ਹਨ। ਪਜਾਬੀ 'ਫ਼ੋਕ' ਨ ਨਾ ਇਸ ਨ ਅਪਣਾਇਆ ਤੇ ਸਨ। 1947 ਿਵਚ ਜਦ ਦੇ ਦੀ ਵਡ ਹੋਈ ਤ ਉਹਨ ਦਾ
ੰ
ੇ
ੂ
ਨਾ ਹੀ ਸਲਾਿਹਆ ਹੈ। ਅਜੋਕੇ ਸਾਿਹਤ ਨ ਪੜ ਨ ਵਾਲੀ ਪਿਰਵਾਰ ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਿਜ਼ਲ ਦੇ ਬਟਾਲਾ ਿਵਖੇ ਆ
ੱ
ਇਕ ਿਵ ੇ ੇਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਲਾਹੁਣ ਵਾਲੀ ਵੀ। ਇਸ ਦਾ ਵਿਸਆ। ਿਜਥੇ ਉਹਨ ਦੇ ਿਪਤਾ ਨ ਪਟਵਾਰੀ ਵਜ ਕਮ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ਇਕ ਵਡਾ ਕਾਰਨ ਲਕ ਮਨ ਤੇ ਿਵਿਗਆਨੀ ਮਨ ਦਾ ਕੀਤਾ। ਸਨ 1953 ਿਵਚ ਉਹਨ ਨ ਪਜਾਬ
ੋ
ੰ
ੱ
ੰ
ਅਤਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਲਕ ਮਨ ਦਾ ਸਾਿਹਤ ਿਵਿਗਆਨੀ ਯੂਨੀਵਰਿਸਟੀ ਤ ਮੈਿਟ ਕੁਲਸ਼ਨ ਦੀ ਿਵਿਦਆ ਹਾਿਸਲ
ੰ
ੇ
ੱ
ੋ
ਮਨ ਦੇ ਰਚੇ ਸਾਿਹਤ ਨਾਲ ਿਬਲਕੁਲ ਵਖਰਾ ਹੁਦਾ ਹੈ। ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਸ ਤ ਬਾਅਦ ਉਹਨ ਨ ਬੇਿਰਗ ਯੂਨੀਅਨ
ੰ
ੰ
ੱ
ਸਾਡੇ ਪਜਾਬੀ ਲਕ ਜ ਪਾਠਕ ਪਿਹਲ ਭਾਵ ਿਕ ਲਕ ਮਨ ਿਕ ਸ਼ਚੀਅਨ ਕਾਲਜ ਬਟਾਲਾ ਿਵਚ ਐਫ.ਐਸ.ਸੀ. ਲਈ
ੰ
ੋ
ੇ
ੋ
ੋ
ੰ
ੇ
ਵਾਲ ਦਾਇਰੇ ਿਵਚ ਾਮਲ ਹਨ। ਪਜਾਬੀ ਦੇ ਆਮ ਲਕ ਦਾਖਲਾ ਿਲਆ ਅਤੇ ਪੜ ਾਈ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ਤ ਪਿਹਲ ਹੀ
ੱ
ਉਲਝਣ ਤੇ ਅਕਾਊ ਸਾਿਹਤ ਤ ਵਖ ਹੋ ਕੇ ਿਮਆਰੀ ਉਹਨ ਨ ਐ ਸ.ਐਨ. ਕਾਲਜ ਕਾਦੀਆਂ ਿਵਚ ਦਾਖਲਾ ਲ ੈ
ੰ
ਸਾਿਹਤ ਨ ਤਰਜ਼ੀਹ ਿਦਦੇ ਆਏ ਹਨ। ਪਜਾਬੀ ਲਕ-ਧਾਰਾ ਿਲਆ। ਉਸ ਤ ਬਾਅਦ ਿਫਰ ਉਹ ਪੜ ਾਈ ਿਵਚਕਾਰ ਛਡ
ੂ
ੱ
ੋ
ੰ
ੰ
ੰ
ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤ ਪਜਾਬੀ ਕਾਿਵ ਖੇਤਰ ਦੇ ਜੌਨ ਕੀਟਸ ਮਨ ਕੇ ਿਸਵਲ ਇਜੀਨੀਅਿਰਗ ਦਾ ਿਡਪਲਮਾ ਕਰਨ ਲਈ
ੰ
ੋ
ੰ
ੰ
ਜ ਦੇ ਕਵੀ ਿ ਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਦੀ ਗਲ ਕਰੀਏ ਤ ਿਹਮਾਚਲ ਪ ਦੇ ਚਲ ਗਏ। ਉਸ ਤ ਬਾਅਦ ਉਹਨ ਨ
ੇ
ੱ
ਇਸ ਗਲ ਿਵਚ ਕੋਈ ਅਿਤਕਥਨੀ ਨਹ ਹੋਵੇਗੀ ਿਕ ਉਹ ਨਾਭਾ ਿਵਖੇ ਸਰਕਾਰੀ ਿਰਪੁਦਮਨ ਕਾਲਜ ਿਵਚ ਦਾਖਲਾ
ੱ
ੰ
ੰ
ੱ
ਅਜ ਵੀ ਪਜਾਬੀ ਕਾਿਵ ਖੇਤਰ ਿਵਚ ਸਭ ਤ ਪਸਦੀਦੇ ਿਲਆ। 1960 ਿਵਚ ਉਹਨ ਦੀ ਪਿਹਲੀ ਕਿਵਤਾ 'ਪੀੜ
ੰ
ਕਵੀ, ਾਇਰ ਹਨ। ਬੇ ਕ ਪਜਾਬੀ ਸਾਿਹਤ ਿਵਚ ਪ ੋ. ਦਾ ਪਰਾਗਾ' ਪ ਕਾਿ ਤ ਹੋਈ। ਪਜਾਬੀ ਕਾਿਵ ਜਗਤ ਿਵਚ
ੰ
ੱ
ੱ
ੂ
ੱ
ੰ
ੰ
ੰ
ਮੋਹਨ ਿਸਘ ਨ ਯੁਗ ਕਵੀ ਦਾ ਦਰਜਾ ਿਦਤਾ ਜ ਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਿ ਵ ਨ 'ਿਬਰਹਾ ਦਾ ਸੁਲਤਾਨ' ਵਜ ਵੀ ਜਾਿਣਆ ਜ ਦਾ
ੂ
ਅਸਲ ਿਵਚ ਿ ਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਵੀ ਆਪਣੇ ਦੌਰ ਦਾ ਹੈ। ਿ ਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਆਧੁਿਨਕ ਕਾਿਵ ਿਵਚ
ੱ
ੰ
ੌ
ੱ
ਯੁਗ ਤੇ ਮਹਾਨ ਕਵੀ ਸੀ। ਪਜਾਬੀ ਨਜਵਾਨ ਪਾਠਕ ਦੀ ਪਿਹਚਾਣ ਤੇ ਡੂਘੀ ਯਾਦ ਛਡ ਿਗਆ ਹੈ। ਥੋੜ ੇ ਅਰਸੇ ਿਵਚ
ੰ
ਅਜੋਕੀ ਪੀੜ ੀ ਅਜ ਵੀ ਉਸ ਨ ਪਿਹਲ ਵ ਗ ਪੜ ਦੀ ਹੈ। ਹੀ ਉਸ ਨ ਆਪਣਾ ਰਚਨਾ ਪਧ ਮੁਕਾ ਿਲਆ। ਉਸ ਦੀ
ੰ
ੂ
ੰ
ੱ
ੱ
ਿ ਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ ਆਧੁਿਨਕ ਪਜਾਬੀ ਕਾਿਵ ਦਾ ਸਮੁਚੀ ਰਚਨਾ ਰੂਪ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਅਨਭਵ ਸੁਹਜਾਤਿਮਕ
ੁ
ੰ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ਿਵਲਖਣ ਕਵੀ ਹੈ। ਉਹ ਸਭ ਤ ਘਟ ਉਮਰ ਿਵਚ ਸਾਿਹਤ ਪਸਾਰ ਨਾਲ ਸਬਧ ਰਖਦੀ ਹੈ। ਿ ਵ ਕੁਮਾਰ ਬਟਾਲਵੀ
ੱ
ੇ
ੰ
ਅਕਾਦਮੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਹਾਿਸਲ ਕਰਨ ਵਾਲ ਕਵੀ ਸਨ। ਬਦ ਦਾ ਸਮੁਦਰ ਸੀ। ਅਕਸਰ ਹੀ ਉਨ ਦੀਆਂ
ਉਹਨ ਨ ਕਾਿਵ ਨਾਟਕ ਲੂਣਾ ਿਲਖਣ ਲਈ ਇਹ ਕਿਵਤਾਵ , ਗੀਤ ਅਤੇ ਨਾਟਕ ਪਰ ਬਹੁਤ ਪੜ ਨ ਨ ੂ
ੰ
ੰ
ੂ
ਪੁਰਸਕਾਰ ਿਮਿਲਆ ਸੀ। ਿਮਿਲਆ ਹੈ।
ਜੀਵਨ-ਝਾਤ:ਿ ਵ ਕੁਮਾਰ ਦਾ ਜਨਮ 23 ਇਨ ਸਾਰੀਆਂ ਰਚਨਾਵ ਿਵਚ ਿ ਵ ਕੁਮਾਰ
ਮਈ - 2022 37
