Page 34 - final may 2022 sb 26.05.22.cdr
P. 34
ੰ
ੱ
ੱ
ਲਗਣ ਬਾਰੇ ਿਵਸਿਤ ਤ ਜਾਣਕਾਰੀ ਿਦਤੀ ਕਈ ਹੈ। ਿਜਵ ਹਰਿਮਦਰ ਸਾਿਹਬ ਦੇ ਚਾਰ ਦਰਵਾਜੇ ਚਾਰ ਿਦ ਾਵ ਵਲ
ੱ
ੱ
ੰ
ਕੁਲੀਆਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਕਖ ਕਾਣ ਦੇ ਬਣੇ ਹੁਦੇ ਹਨ, ਸਾਦ- ਖੁਲ ਣ ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਿਕ ਚਾਰੇ ਵਰਣਾ ਭਾਵ ਹਰ
ੱ
ੱ
ੇ
ੱ
ਮੁਰਾਦੇ ਘਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਸਾਧਾਰਨ ਲਕੜੀ ਦੇ ਅਤੇ ਿਵਅਕਤੀ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਦਰ ਖੁਲ ਹਨ ਜੋ ਸ ਝੀਵਾਲਤਾ
ੱ
ਅਮੀਰ ਦੇ ਆਲੀ ਾਨ ਘਰ ਅਤੇ ਮਿਹਲ -ਮੁਨਾਿਰਆਂ ਦੇ ਦਾ ਪ ਤੀਕ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਪਜਾਬੀ ਰਿਹਤਲ ਿਵਚ ਿਪਡ ਿਵਚ
ੰ
ੰ
ੰ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਮਿਹਗੀ ਲਕੜੀ ਅਤੇ ਕਲਾ ਦੇ ਤਮ ਨਮੂਨ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਲਈ ਵਡੇ-ਵਡੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਹੁਦੇ ਸਨ। ਜਦ ਕੋਈ
ੰ
ਹੁਦੇ ਹਨ। ਿਪਡ ਦਾ ਿਵਅਕਤੀ ਘਰ ਬਾਹਰ ਵ ਢੇ ਜਾ ਕੇ ਮੁੜਦਾ ਸੀ
ੰ
ੰ
ੇ
ਇਸੇ ਤਰ ਪੁਰਾਣੇ ਸਿਮਆਂ ਿਵਚ ਿਜਸ ਦੇ ਘਰ ਤ ਵਾਪਸੀ ਵੇਲ ਉਸ ਸ ਝੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਪਹੁਚ ਕੇ ਮਥਾ
ੱ
ਲੜਕਾ ਪੈਦਾ ਹੁਦਾ ਸੀ ਉਸ ਦਾ ਪਤਾ ਵੀ ਘਰ ਦੇ ਮੁਖ ਟੇਕਦਾ ਜ ਨਮਸਕਾਰ ਕਰਦਾ ਿਕ ਉਹ ਸੁਖੀ-ਸ ਦੀ
ੰ
ੱ
ੱ
ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤ ਹੀ ਲਗ ਜ ਦਾ ਸੀ ਿਕ ਿਕ ਮੁਡੇ ਦੇ ਜਨਮ ਆਪਣੇ ਘਰ, ਆਪਣੇ ਿਪਡ ਵਾਪਸ ਆ ਿਗਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ
ੰ
ੱ
ੰ
ਵੇਲ ਘਰ ਦੇ ਮੁਖ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਮੌਲੀ ਨਾਲ ਿਨਮ ਜ ਰ ਹ ਨਗਰ-ਖੇੜੇ ਦੀ ਸੁਖ ਤੀ ਲਈ ਦੁਆ ਕਰਦਾ।
ੱ
ੰ
ੇ
ੇ
ੰ
ੰ
ੇ
ਦੇ ਪਤੇ ਗਢ ਮਾਰ ਕੇ ਿਸਹਰਾ ਬਣਾ ਕੇ ਟਗੇ ਜ ਦੇ ਸਨ। ਸੋ ਲਖਕ ਨ 'ਦਰ' ਿਸਰਲਖ ਦੇ ਅਤਰਗਤ
ੰ
ੱ
ੱ
ੋ
ੰ
ੇ
ਮੁਡੇ ਦੇ ਿਵਆਹ ਵੇਲ ਵੀ ਮੁਖ ਦਰਵਾਜ਼ੇ 'ਤੇ ਖਲ ਕੇ ਡੋਲੀ ਦਰਵਾਜ਼ੇ, ਬੂਹੇ, ਬਰੂਹ ਜੋ ਇਕ ਹੀ ਅਰਥ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਹਨ
ੰ
ੰ
ਪਹੁਚਣ ਵੇਲ ਮੁਡੇ ਦੀ ਮ ਨਹ-ਪੁਤ ਤ ਪਾਣੀ ਵਾਰਨ ਦੀ ਦੇ ਵਖ-ਵਖ ਸਦਰਭ ਰਾਹ ਰਸਮ , ਰੀਤ , ਸਬਧ ,
ੰ
ੰ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ੇ
ੱ
ੂ
ਰਸਮ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਨਵ ਿਵਆਹੀ ਜੋੜੀ ਦਾ ਸੁਆਗਤ ਸਿਭਆਚਾਰਕ ਕੀਮਤ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਿਵਸਤਾਰ ਸਿਹਤ
ੱ
ਵੀ ਬੂਹੇ ਦੇ ਦੋਹ ਪਾਸ ਤੇਲ ਚੋ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜ ਦਾ ਹੈ। ਦਿਸਆ ਹੈ ਿਜਸ ਤ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ ੀਆਂ ਭਰਪੂਰ
ੈ
ਜਦ ਿਵਆਹ ਵਾਲੀ ਕੁੜੀ ਡੋਲੀ ਤੁਰਨ ਵੇਲ ੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲ ਸਕਣਗੀਆਂ।
ੇ
ੇ
ੱ
ੇ
ੇ
ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਿਵਚ ਖੜ ਕੇ ਦਾਿਣਆਂ ਜ ਚੌਲ ਦੀਆਂ ਮੁਠ ‘ਪਲ’ ਿਸਰਲਖ ਅਧੀਨ ਲਖਕ ਨ ਪਲ ਬਦ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ੱ
ੰ
ਭਰਕੇ ਚਾਰੇ ਖੂਿਜਆਂ ਿਵਚ ਸੁਟਦੀ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਰਸਮ ਰਾਹ ਦੀ ਵੀ ਪਜਾਬੀ ਸਿਭਆਚਾਰ ਿਵਚ ਕੀ ਿਵ ੇ ਤਾ ਹੈ, ਨ ੂ
ਦੁਆ ਕਰਦੀ ਹੈ ਿਕ ਉਸ ਦਾ ਦਾਣਾ ਪਾਣੀ ਤ ਮਾਿਪਆਂ ਦੇ ਿਵਿਭਨ ਸਦਰਭ ਰਾਹ ਿਵਅਕਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ
ੰ
ੰ
ੱ
ੰ
ੱ
ੇ
ੱ
ਘਰ ਮੁਕ ਿਗਆ ਹੈ ਪਰ ਮਾਿਪਆ ਦਾ ਘਰ ਹਮੇ ਾ ਿਰਜ਼ਕ ਦੋਹ ਫਟ ਜ ਤਖ਼ਿਤਆਂ ਨ ਪਲ ਿਕਹਾ ਜ ਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ
ੂ
ੱ
ੱ
ਨਾਲ ਭਿਰਆ ਰਹੇ ਅਤੇ ਖ਼ ਹਾਲੀ ਬਣੀ ਰਹੀ। ਤਰ ਚੁਨੀ ਦੇ ਲੜ ਨ ਵੀ ਪਲਾ ਿਕਹਾ ਜ ਦਾ ਹੈ। 'ਪਲ'
ੂ
ੰ
ੇ
ੁ
ੰ
ੂ
ੰ
ਿਕਸੇ ਿਪਆਰੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵੀ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਿਵਚ ਬਦ ਨ ਅਪਮਾਨ ਕਰਨ ਜ ਕਰਾਉਣ ਦੇ ਸਕਲਪ ਵਜ
ੰ
ੱ
ੱ
ਖੜ ਕੇ ਹੀ ਕੀਤੀ ਜ ਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਿਸਰਫ਼ ਵੀ ਵਰਿਤਆ ਜ ਦਾ ਹੈ ਿਜਵ 'ਪਲ ਪਾਉਣਾ', 'ਪਲ ੇ
ੇ
ੰ
ੱ
ੰ
ਘਰ ਅਦਰ ਆਉਣ ਜਾਣ ਦੇ ਰਸਤੇ ਹੀ ਨਹ ਹੁਦੇ ਸਗ ਪੁਆਉਣਾ' (ਅਪਮਾਨ), ਅਧੀਨਗੀ ਨਾਲ ਮਗਣਾ ਨ 'ਪਲਾ
ੰ
ੂ
ੰ
ੱ
ੇ
ੱ
ੁ
ੱ
ੱ
ੰ
ਪਿਰਵਾਰ ਦੇ ਜੀਆਂ ਦੇ ਡੂਘੇ ਅਿਹਸਾਸ ਅਤੇ ਦੁਖ ਸੁਖ ਦੇ ਅਡਣਾ', 'ਪਲ ਭਰ ਭਰ ਲੁਟਾਉਣਾ' (ਨਕਸਾਨ ਕਰਨਾ),
ੰ
ਵੀ ਪ ਤੀਕ ਹੁਦੇ ਹਨ। ਿਜਵ 'ਬੂਹੇ ਬੈਠੀ ਧੀ' ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ 'ਪਲਾ ਫੜਨਾ' (ਿਕਸੇ ਤ ਮਦਦ ਲਣ ਤ ਭਾਵ ਹੈ। 'ਪਲਾ
ੱ
ੱ
ੈ
ੰ
ੰ
ੱ
ੱ
ਨਹ ਿਕ ਕੋਈ ਧੀ ਆਪਣੇ ਮਾਿਪਆਂ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਿਵਚ ਛੁਡਾਉਣਾ', 'ਪਲ ਪੈਣਾ', 'ਪਲ ਲਗਣਾ' (ਿਵਆਹ ਸਬਧ
ੇ
ੱ
ੇ
ੱ
ਬੈਠੀ ਹੈ, ਸਗ ਇਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਇਕ ਸਿਭਆਚਾਰਕ ਿਵਚ ਬਝਣਾ), 'ਪਲਾ ਫੜਾਉਣਾ' ਆਿਦ ਭਾਵ ਮੂਲ ਰੂਪ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ਸਦਰਭ ਹੈ ਿਕ ਧੀ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੇ ਘਰ ਦੁਖੀ ਹੋ ਕੇ ਵਾਪਸ ਿਵਚ 'ਪਲਾ' ਕਪੜੇ ਦਾ ਿਹਸਾ ਹੈ ਪਰ ਪਜਾਬੀ
ੱ
ਮਾਿਪਆਂ ਦੇ ਘਰ ਆ ਗਈ ਹੈ ਿਜਹੜਾ ਅਸਿਹ ਦੁਖ ਦਾ ਸਿਭਆਚਾਰ ਦੀ ਖ਼ਬੀ ਹੈ ਿਕ ਸਾਡਾ ਹਰ ਵਰਤਾਰਾ
ੂ
ੱ
ਪ ਤੀਕ ਹੈ। ਨਿਤਕਤਾ ਨਾਲ ਜਾ ਜੁੜਦਾ ਹੈ।
ਮਈ - 2022 32
