Page 34 - Shabad bood july
P. 34
ੂ
ੰ
ੰ
ਕਰਦੀ ਸਗ ਉਸਨ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਿਜ਼ਦਗੀ ਨਾਲ ਅਜਨਬੀ ਕਾਿਵਕ ਿਬਰਤ ਤ:-
ਬਣਾ ਕੇ ਉਸ ਿਵਚਲੀ ਕਲਾਤਮਕਤਾ ਦੀ ਪੇ ਕਾਰੀ ਿਬਰਤ ਿਤਕ-ਕਾਿਵ ਸਾਿਹਤ ਿਸਰਜਣਾ ਦੇ ਮੁਢ ਤ
ੱ
ੱ
ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ ਅਜਨਬੀਕਰਨ ਰੂਸੀ ਰੂਪਵਾਦੀਆਂ ਹੀ ਲਕਿਪ ਯ ਅਤੇ ਮਹਤਵਪੂਰਨ ਰੂਪਾਕਾਰ ਵਜ
ੋ
ੰ
ੱ
ੱ
ਦੁਆਰਾ ਿਦਤਾ ਿਗਆ ਮਹਤਵਪੂਰਨ ਿਸਧ ਤ ਹੈ। ਰੂਸੀ ਪ ਚਿਲਤ ਹੈ। ਸਸਾਰ ਦੀਆਂ ਲਗਭਗ ਸਾਰੀਆਂ ਭਾ ਾਵ
ੱ
ੰ
ੱ
ੱ
ਰੂਪਵਾਦੀਆਂ ਦਾ ਬਹੁਤਾ ਿਧਆਨ ਬਦ ਅਤੇ ਿਬਬ ਦੀ ਿਵਚ ਸਾਿਹਤ ਿਸਰਜਣਾ ਦੀ ੁਰੂਆਤ ‘ਕਾਿਵ’ ਿਵਚ ਹੋਈ
ੱ
ਚੋਣ ਵਲ ਨਹ ਸਗ ਉਨ ਦੀ ਖ਼ਾਸ ਜੜਤ ਵਲ ਿਰਹਾ। ਹੈ ਅਤੇ ‘ਕਾਿਵ’ ਿਵਚ ‘ਿਬਰਤ ਤ’ ਇਕ ਪ ਧਾਨ ਰੂਪਾਕਾਰ
ੱ
ੱ
ੰ
ਉਨ ਦਾ ਿਖ਼ਆਲ ਸੀ ਿਕ ਇਹ ਭਾ ਾ ਦੀ ਖ਼ਾਸ ਜੜ ਤਬਦੀ ਵਜ ਜਾਿਣਆ ਜ ਦਾ ਿਰਹਾ ਹੈ। ਿਬਰਤ ਿਤਕ ਸਾਿਹਤ
ੰ
ਹੀ ਹੈ ਜੋ ਕਾਿਵ ਨ ਕਾਿਵ ਬਣਾ ਦੀ ਹੈ। ਮੁਕਾਰੋਵਸਕੀ, ਵਾਰਤਕ ਅਤੇ ਕਿਵਤਾ ਦੋਹ ਰੂਪ ਿਵਚ ਿਮਲਦਾ ਹੈ।
ੂ
ੱ
ਰੋਮਨ ਜੈਕਬਸਨ ਦੇ ਿਵਚਾਰ ਤ ਪ ਭਾਿਵਤ ਵੀ ਹੁਦਾ ਹੈ ਵਾਰਤਕੀ ਿਬਰਤ ਤ ਯਥਾਰਥ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਹੁਦਾ ਹੈ,
ੰ
ੰ
ੰ
ੰ
ੰ
ੰ
ੱ
ਅਤੇ ਉਨ ਦਾ ਖਡਨ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ 'ਰੂਪ' ਸਕਲਪ ਜਦਿਕ ਕਾਿਵਕ-ਿਬਰਤ ਤ ਅਦਰ ਸਕੇਤਕ ਵੇਰਵੇ ਵਧ
ੰ
ੰ
ਨਾਲ ਸਿਹਮਤ ਨਹ ਹੁਦਾ ਅਤੇ ਿਕਸੇ ਕਾਿਵ ਨ ਉਸਦੇ ਹੁਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕਲਪਨਾ ਦੇ ਿਜ਼ਆਦਾ ਨੜੇ ਹੁਦਾ ਹੈ।
ੰ
ੂ
ੰ
ਸਮੁਚੇ ਰੂਪ ਿਵਚ ਸਮਝਣ ਦੀ ਿਸਫ਼ਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਿਵਕ ਿਬਰਤ ਤ ਿਵਚ ਘਟਨਾਵ ਵਾਰਤਕੀ ਿਬਰਤ ਤ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ਤਰ ਉਹ ਇਸ ਿਵਚਾਰ ਨਾਲ ਵੀ ਸਿਹਮਤ ਨਹ ਹੁਦਾ ਿਕ ਨਾਲ ਘਟ ਸਪ ਟ ਹੁਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨਸਾਈਕਲਪੀਡੀਆ
ੰ
ੰ
ੋ
ਕਾਿਵ-ਭਾ ਾ ਹਮੇ ਹੀ ਸੁਦਰ ਹੁਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਿਵਚਾਰ ਆਫ਼ ਪੋਇਟਰੀ ਂ ਐਡ ਪੋਇਿਟਕਸ ਿਵੱਚ ਿਬਰਤ ਿਤਕ
ੰ
ੰ
ਹੈ ਿਕ ਕਾਿਵ-ਭਾਸ਼ਾ ਹਮੇ ਹੀ ਸੁਦਰ ਨਹ ਹੁਦੀ ਇਹ ਕਿਵਤਾ ਦੀ ਿਬਰਤ ਤ ਇਸ ਪ ਕਾਰ ਹੈ:-
ੰ
ੰ
ੰ
ਿਵ ੇ ਹਾਲਤ ਿਵਚ ਅਸੁਦਰ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਿਬਰਤ ਿਤਕ ਕਿਵਤਾ ਉਹ ਹੈ ਿਜਹੜੀ ਿਕਸੇ
ੱ
ਮੁਕਾਰੋਵਸਕੀ ਦਾ ਿਵਚਾਰ ਹੈ :- ਕਹਾਣੀ ਜ ਘਟਨਾ ਦਾ ਿਬਆਨ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ੱ
ਸੁਦਰ ਹੋਣਾ ਕਾਿਵ-ਭਾ ਾ ਦਾ ਕੋਈ ਸਦੀਵੀ ਗੁਣ ਇਸ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੁਖ ਿਕਸਮ ਹਨ।
ੰ
5
ਨਹ ਹੈ। ਮਹ ਕਾਿਵ, ਬੈ ਲਡ ਦੋਹ ਦਾ ਮੌਿਖਕ ਸਾਿਹਤ
ੰ
ਕਾਿਵ-ਭਾ ਾ ਦੀ ਜੋ ਿਮਆਰੀ ਭਾ ਾ ਤ ਿਭਨਤਾ ਹੈ। ਦੇ ਰੂਪ ਿਵਚ ਕਾਫੀ ਲਮਾ ਇਿਤਹਾਸ ਹੈ।
ੱ
ੰ
ੱ
ੱ
ਉਹ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਿਕ ਕਾਿਵ-ਭਾ ਾ ਿਮਆਰੀ ਭਾ ਾ ਦੇ ਕਿਵਤਾ ਿਵਚ ਕਹਾਣੀ ਦਸਣ ਦੀ ੁਰੂਆਤ
6
ੱ
ਨਮ ਤ ਪ ਾਹਣ (deviate) ਕਰਦੀ ਹੈ। ਿਮਥ ਤ ਮਨੀ ਜ ਦੀ ਹੈ।
ੰ
ੱ
ੱ
ਕਾਿਵ-ਭਾ ਾਈ ਜੁਗਤ ਤ ਭਾਵ ਉਹ ਜੁਗਤ ਹਨ ਪਰ ਅਜ ਦੇ ਉਤਰ ਆਧੁਿਨਕ ਦੌਰ ਿਵਚ ਮਹ
ਿਜਨ ਰਾਹ ਰਚਨਾਕਾਰ ਆਪਣੇ ਅਨਭਵ, ਿਗਆਨ, ਿਬਰਤ ਤ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹਨ ਦੀ ਥ ਲਘੂ
ੁ
ੂ
ੈ
ੰ
ਸੋਚ, ਸੂਝ ਨ ਜਦ ਸਚਾਰਦਾ ਹੈ ਤ ਉਹ ਅਨਭਵ- ਿਬਰਤ ਤ ਲ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਲਘੂ ਿਬਰਤ ਤ ਸਮੂਿਹਕਤਾ
ੁ
ੰ
ੰ
ੂ
ੱ
ਯਥਾਰਥ ਅਤੇ ਕਿਵਤਾ ਦੇ ਸੁਭਾਉ ਨ ਵਖਰੇ-ਵਖਰੇ ਤੇਵਰ ਦੀ ਬਜਾਇ ਿਵਅਕਤੀਗਤ, ਿਵ ਵ ਿਵਆਪੀ ਦੀ ਬਜਾਇ
ੱ
ੱ
ੰ
ਪ ਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੇਵਰ ਹੀ ਕਾਿਵ-ਜੁਗਤ ਬਣਦੇ ਸਥਾਨਕ ਅਤੇ ਸਮਗਰਤਾ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਿਵਚ ਅਿਸ਼ਕਤਾ ਦੇ
ੱ
ੱ
ੰ
ੂ
ਹਨ। ਇ ਕਿਵਤਾ ਅਦਰ ਪੇ ਹੋ ਰਹੇ ਯਥਾਰਥ ਨ ਉਸ ਵਾਹਕ ਹਨ। ਇਹਨ ਅਰਥ ਿਵਚ 'ਲਘੂ ਿਬਰਤ ਤ'
ੰ
ੰ
ੁ
ਦੇ ਅਨਕੂਲ ਜੁਗਤ ਰਾਹ ਸਚਾਰਨਾ ਹੀ ਕਾਿਵ-ਕਲਾ ਦਾ ਸਾਿਹਤ ਤੇ ਕਲਾ ਦੀ ਸੁਤਤਰਤਾ ਅਤੇ ਿਸਰਜਣਾਤਮਕਤਾ
ੰ
ਪਿਹਲੂ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਦੇਵ ਨ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾ ‘ਸ਼ਬਦ ਤ’ ਦੇ ਯੋਗ ਮਾਿਧਅਮ ਹਨ।
ੱ
ੱ
ਿਵਚ ਿਜਨ ਿਵਿਭਨ ਕਾਿਵ-ਭਾ ਾਈ ਜੁਗਤ ਦੀ ਵਰਤ ਦੇਵ ਨ ਆਪਣੇ ਕਾਿਵ-ਸਗ ਿਹ ‘ਸ਼ਬਦ ਤ’ ਿਵਚ
ੰ
ੰ
ੂ
ੱ
ਕੀਤੀ ਹੈ, ਉਹਨ ਨ ਿਨਮਨ ਿਲਖਤ ਰੂਪ ਿਵਚ ਸਮਿਝਆ ਕਾਿਵਕ-ਿਬਰਤ ਤ ਦੀ ਿਸਰਜਣਾ ਵਖ-ਵਖ ਕਾਿਵ-
ੰ
ੱ
ੱ
ਅਤੇ ਅਿਧਐਨ ਹੇਠ ਿਲਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਿਬਰਤ ਿਤਕ ਜੁਗਤ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਰਾਹ ਕੀਤੀ ਹੈ ਿਜਸ
32 ਜੁਲਾਈ - 2022
