Page 35 - Shabad bood july
P. 35
ੱ
ੰ
ੱ
ਦਾ ਅਿਹਸਾਸ ਦੇਵ ਦੀਆਂ ਆਰਿਭਕ ਕਿਵਤਾਵ ਿਵਚ ਤਿਹਸੀਲ ਿਵਚ ਪ ਦਾ ਹੈ। ਦੇਵ ਦਾ ਬਚਪਨ ਬਹੁਤ ਹੀ
ਸਿਹਜੇ ਹੀ ਮਿਹਸੂਸ ਹੋਣ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਮੁ ਿਕਲ ਅਤੇ ਕਠਨਾਈਆਂ ਭਿਰਆ ਬੀਿਤਆ ਸੀ ਿਜਸ
ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਉਸ ਨ ਦਾ ਿਜ਼ਕਰ ਦੇਵ ਆਪਣੀਆਂ ਕਾਿਵ ਰਚਨਾਵ ਿਵਚ
ੱ
ਬੁਧੀਜੀਵੀ ਹੋਣ ਦਾ ਸੁਚੇਤ/ਅਚੇਤ ਕਰਦਾ ਨਜ਼ਰ ਆ ਦਾ ਹੈ। ਅਜਨਬੀਅਤ
ੱ
ੱ
ੂ
ੱ
ੰ
ਤਗਮਾ ਪਿਹਨ ਰਿਖਆ ਦਾ ਅਿਹਸਾਸ ਉਸ ਨ ਬਚਪਨ ਤ ਹੀ ਹੋ ਚੁਕਾ ਸੀ। ਉਹ ਮ
ੰ
ੱ
ੰ
ਕਲ ਤੇ ਹਸਦ ਨਾਲ ਭਰੀ ਉਸ ਦੀ ਬੁਧੀ ਕੋਲ ਜਗਰਾਵ ਲਾਗੇ ਿਪਡ 'ਚ ਰਿਹਦਾ ਸੀ। ਉਮਰ ਸਤ
ੱ
ੇ
ੰ
ਸਵਾਏ ਨਿਫ਼ਆਂ ਦੇ ਉਸ ਕੋਲ ਕੋਈ ਹੋਰ ਜਾਵੀਆ ਸਾਲ ਸੀ ਿਕ ਕੀਨੀਆ ਰਿਹਦੇ ਬਾਪ ਦਾ ਹੁਕਮ ਹੋ ਿਗਆ
7
ੱ
ੱ
ੱ
ਨਹ ਸੀ ਿਕ ਸਾਰਾ ਟਬਰ ਉਸ ਪਾਸ ਪੁਜ ਜਾਵੇ। ਥੇ ਪੁਜ ਕੇ ਘਰੇਲੂ
ੂ
ੰ
ਕਵੀ ਆਪਣੀ ਉਪਰੋਕਤ ਕਿਵਤਾ ‘ਡਾ. ਫਾਉਸਟ’ ਤਣਾਓ ਏਨਾ ਹੋ ਿਗਆ ਿਕ ਿਨ ਕੇ ਿਜਹੇ ਦੇਵ ਨ ਇਹ ਪਤਾ
ੰ
ੱ
ਰਾਹ ਇਕ ਅਿਜਹੇ ਿਵਅਕਤੀ ਦੇ ਜੀਵਨ ਚਿਰਤਰ ਦੀਆਂ ਨਹ ਸੀ ਚਲਦਾ ਿਕ ਉਹ ਕੀ ਸ਼ੈਅ ਹੈ? ਜਦ ਉਹ ਿਪਡ ’ਚ
ੱ
ੰ
ੱ
ੂ
ਪਰਤ ਨ ਕਾਿਵਕ-ਿਬਰਤ ਤ ਰਾਹ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਰਿਹਦਾ ਸੀ ਤਦ ਵੀ ਿਨਮਨ ਮਧ ੇਣੀ ਦੇ ਪੈਸਾਖੋਰ
ੰ
ੰ
ੱ
ੰ
ੱ
ਜੋ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨ ਬੁਧੀਜੀਵੀ ਹੋਣ ਦੇ ਭਰਮ ਬਿਦਆਂ ਦਾ ਸਸਾਰ ਉਸਦੇ ਇਰਦ-ਿਗਰਦ ਯੁਧ ਕਰਦਾ
ੰ
ੂ
ੰ
ੋ
ੂ
ੰ
ੰ
ਿਵਚ ਰਖਦਾ ਹੈ। ਦੇਵ ਅਿਜਹੇ ਲਕ ਨ ਿਵਅਗਮਈ ਭਾ ਾ ਰਿਹਦਾ।
ੱ
ੱ
ੋ
ਰਾਹ ਕਾਟੇ ਹੇਠ ਲਦਾ ਹੋਇਆ, ਅਿਜਹੇ ਮੌਕਾਪ ਸਤ ਲਕ ਪਰੋਕਤ ਸਤਰ ਿਵਚ ਸਾਨ ਦੇਵ ਦੇ ਜੀਵਨ ਖ਼ਾਸ
ੱ
ੂ
ੰ
ੱ
ੰ
ੰ
ੂ
ਨ ਨਿਗਆਂ ਕਰਕੇ ਪਾਠਕ ਸਾਹਵ ਿਲਜਾ ਿਖਲਾਰਦਾ ਹੈ। ਕਰਕੇ ਉਸ ਦੇ ਬਪਚਨ ਿਵਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ
ੰ
ੰ
ਦੇਵ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਵਤਾਵ ਿਵਚ ਸਵੈ-ਜੀਵਨੀ ਕਠਨਾਈਆਂ ਬਾਰੇ ਸਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹਾਿਸਲ ਹੁਦੀ ਹੈ
ੱ
ੂ
ੰ
ੱ
ਪਰਕ ਅ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਿਵਚ ਿਮਲਦੇ ਹਨ ਿਜਸ ਦੀ ਿਜਸ ਨ ਦੇਵ ਸਵੈ-ਿਬਰਤ ਤ ਦੀ ਜੁਗਤ ਰਾਹ ਪੇ
ੰ
ੱ
ਿਸਰਜਣਾ ਉਸ ਨ ਸਵੈ-ਿਬਰਤ ਤ ਦੀ ਜੁਗਤ ਰਾਹ ਕੀਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕਵੀ ਇਸ ਕਿਵਤਾ ਿਵਚ ਿਬਰਤ ਤਕਾਰ ਦੀ
ੱ
ਹੈ। ਭੂਿਮਕਾ ਿਵਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਦਾ ਹੈ ਿਕ ਿਕ ਇਹਨ ਸਤਰ
ੱ
ਨਾਮ: ਿਵਚ ਉਹ ਿਕਸੇ ਕਲਿਪਤ ਪਾਤਰ ਦੀ ਕਥਾ ਿਬਆਨ ਨਹ
ੱ
ੰ
ਦੇਵ ਮੇਰਾ ਕਰ ਿਰਹਾ ਸਗ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਉਸ ਦੇ ਹਡ ਹਢਾਇਆ
ੱ
ਿਮਟੀ ਗਾਲਬ ਕਲਾ ਦੀ ਹੋਇਆ ਸਚ ਹੈ।
ੱ
ੰ
ਪਾਣੀ ਵਾਲੀ ਟ ਕੀ ਅਗੇ ਿਵਅਗ:-
ੱ
ੰ
ੰ
ਸਰਾਪੀ ਸਰਦਲ ਸਾਡੀ ਿਵਅਗ ਅਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਬਦ (s a t i r e ) ਦਾ
ੱ
ਬਚਪਨੀ ਚੇਤਾ ਸਮਾਨਾਰਥਕ ਹੈ। ਉਰਦੂ ਿਵਚ ਇਸ ਲਈ ਤਨਜ਼ੋ ਮਜ਼ਾਹ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ਜਗਰਾਵ ਬਦ ਪ ਚਿਲਤ ਹੈ। ਿਵਅਗ ਬਦ ਪਜਾਬੀ ਿਵਚ
ੰ
ੰ
ੱ
ਜਗਰਾਵ ਸਸਿਕ ਤ ਤ ਆਇਆ ਹੈ। ਸਸਿਕ ਤ ਕਾਿਵ- ਾਸਤਰ ਿਵਚ
ੰ
8
ਜਗਰਾਵ ਵਕ ੋਕਤੀ ਸਪਰਦਾਇ ਵਾਿਲਆਂ ਨ ਵਕ ੋਕਤੀ ਦੀ
ੱ
ਦੇਵ ਆਪਣੀ ਕਿਵਤਾ 'ਨਾਮ' ਿਵਚ ਸਵੈ-ਿਬਰਤ ਤ ਿਵਆਿਖਆ ਦੋ ਤਰ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਿਜਸ ’ਚ ਇਕ ਦਾ
ੱ
ੰ
ੱ
ੰ
ੂ
ੱ
ਦੀ ਜੁਗਤ ਰਾਹ ਆਪਣੇ ਿਪਛੋਕੜ ਬਾਰੇ ਦਸਦਾ ਹੋਇਆ ਅਰਥ ਗਲ ਨ ਟੇਢੇ ਢਗ ਨਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਿਵਧੀ ਹੈ। ਇਸ
ੰ
ੱ
ੇ
ੰ
ੰ
ਿਲਖਦਾ ਹੈ। ਿਜਸ ਤ ਸਾਨ ਭਲੀ-ਭ ਤੀ ਿਗਆਤ ਹੁਦਾ ਹੈ ਤ ਭਾਵ ਚੋਟ ਵਾਲ ਢਗ ਨਾਲ ਗਲ ਕਰਨਾ ਵੀ ਿਲਆ
ੂ
ੁ
ੱ
ੰ
ਿਕ ਦੇਵ ਦਾ ਜਦੀ ਿਪਡ ਗਾਲਬ ਕਲਾ ਹੈ ਜੋ ਿਕ ਜਗਰਾਵ ਜ ਦਾ ਹੈ। ਸਾਿਹਤ ਕੋ ਅਨਸਾਰ:-
ਿਵਅਗ ਜ ਤਨਜ਼ ਅਗਰੇਜ਼ੀ ਬਦ ਸਟਾਇਰ
ੰ
ੰ
ਜੁਲਾਈ - 2022 33
