Page 30 - Shabad bood july
P. 30
ੰ
ੰ
ੰ
ੰ
ਊਧਮ ਿਸਘ ਨ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਰਾਮ ਮੁਹਮਦ ਿਸਘ ਅਜ਼ਾਦ ਪਾਉਣ ਦੀ ਥ ਬਣਾ ਲਈ ਤੇ 13 ਮਾਰਚ ਦਾ ਇਤਜ਼ਾਰ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੂ
ੋ
ਰਖ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਲਕ ਨ ਦਿਸਆ ਿਕ ਸਭ ਤ ਪਿਹਲ ਅਸ ਕਰਨ ਲਗਾ।
ੰ
ੰ
ੱ
ਭਾਰਤੀ ਹ , ਪਜਾਬੀ ਜ ਿਹਦੂ, ਿਸਖ, ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੋਣਾ ਅਖੀਰ 13 ਮਾਰਚ, 1940 ਦਾ ਿਦਨ ਵੀ ਆ ਿਗਆ।
ਬਾਅਦ ਦੀ ਗਲ ਹੈ। ਕੈਕਸਟਨ ਹਾਲ ਿਵਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਅਗਰੇਜ਼ ਮਾਈਕਲ
ੱ
ੱ
ੰ
ਿਕਹਾ ਜ ਦਾ ਹੈ ਿਕ ਇਗਲਡ ਪਹੁਚ ਕੇ ਸਰਦਾਰ ਊਧਮ ਓਡਵਾਇਰ ਦਾ ਇਤਜ਼ਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਊਧਮ ਿਸਘ ਵੀ
ੰ
ੰ
ੰ
ੰ
ੱ
ੰ
ੱ
ੰ
ਿਸਘ ਨ ਇਕ ਕਾਰ ਤੇ ਇਕ ਛੇ ਗੋਲੀ ਦਾ ਿਰਵਾਲਵਰ ਥੇ ਪਹੁਚ ਿਗਆ। ਮਾਈਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਨ ਆਪਣਾ
ਖ਼ਰੀਿਦਆ। ਇਹ ਵੀ ਿਕਹਾ ਜ ਦਾ ਹੈ ਿਕ ਜੀਵਨ ਬਸਰ ਭਾ ਣ ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸ ਨ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦਾ ਿਕਸਾ
ੱ
ੰ
ਕਰਨ ਲਈ ਆਪ ਨ ਥੇ ਵੇਟਰ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਵੀ ਕਮ ਸੁਨਾਉਣਾ ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਹੀ ਸੀ ਿਕ ਦੀਵਾਰ ਦਾ ਸਹਾਰਾ ਲ ਕੇ
ੈ
ੰ
ੰ
ਕੀਤਾ। ਲਡਨ ਪਹੁਚ ਕੇ ਊਧਮ ਿਸਘ 9 ਐਲਡਰ ਊਧਮ ਿਸਘ ਨ ਮਾਈਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਦੇ ਦੋ ਗੋਲੀਆਂ
ੰ
ੰ
ਸਟਰੀਟ ਕਮਰ ੀਅਲ ਰੋਡ ’ਤੇ ਰਿਹਣ ਲਗ ਿਪਆ। ਮਾਰੀਆਂ, ਉਹ ਥੇ ਹੀ ਠਢਾ ਹੋ ਿਗਆ। ਊਧਮ ਿਸਘ ਥ
ੰ
ੰ
ੱ
ੰ
ੱ
ੁ
ੱ
ੁ
ੱ
ਲਡਨ ਿਵਚ ਰਿਹਿਦਆਂ ਉਸ ਦੀ ਅਦਰਲੀ ਅਗ ਤ ਨਾ ਦੌਿੜਆ ਨਹ ਬਲਿਕ ਖ਼ ੀ-ਖ਼ ੀ ਿਗ ਫ਼ਤਾਰੀ ਿਦਤੀ।
ੰ
ੰ
ੂ
ੰ
ਹੋਈ। ਉਸ ਦੇ ਿਦਮਾਗ਼ ਿਵਚ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਉਹ ਸੀਨ ਯਾਦ ਊਧਮ ਿਸਘ ਨ ਿਗ ਫ਼ਤਾਰ ਕਰਕੇ, ਉਸ ਤੇ
ੱ
ੰ
ੱ
ਆ ਦੇ ਿਜਨ ਦੀ ਬਦੌਲਤ ਉਹ ਇਥੇ ਰਿਹ ਿਰਹਾ ਹੈ। ਮੁਕਦਮਾ ਚਲਾਇਆ ਿਗਆ। ਮੁਕਦਮਾ ਚਲਦੇ ਵਕਤ ਵੀ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ਲਾ ਦੇ ਢੇਰ, ਪਾਣੀ ਲਈ ਤੜਫਦੇ ਹੀਦ, ਅਿਮ ਤਸਰ ਉਹ ਬੇਪ ਵਾਹ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਿਚਹਰੇ ’ਤੇ ਕੋਈ ਿਚਤਾ ਜ
ੱ
ੱ
ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਿਵਚ ਿਨਹਥੇ ਭਾਰਤੀਆਂ ’ਤੇ ਵਰ ਦੀਆਂ ਿ ਕਨ ਨਹ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਜੇਲ ਦੇ ਸਮ ਵੀ ਗਦਰੀਆਂ
ੰ
ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ , ਉਸ ਨ ਨਹ ਭੁਲੀਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਨਾਲ ਤਾਲਮੇਲ ਿਰਹਾ। 21 ਮਾਰਚ, 1940 ਨ ਉਸ ਨ
ੱ
ੂ
ੂ
ੰ
ਪਲ-ਪਲ ਇਤਜ਼ਾਰ ਕਰਦਾ ਰਿਹਦਾ। ਸਟਾਕਟਨ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਗ ਥੀ ਨਾਲ ਪਤਰ ਰਾਹ ਕੁਝ
ੰ
ੰ
ੱ
ੰ
ਦੋ ਦਹਾਿਕਆਂ ਤ ਵਧ ਸਮ ਬੀਤ ਚੁਿਕਆ ਸੀ ਗਲ ਸ ਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਇਸੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਸਕਤਰ ਨ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ੰ
ੰ
ਜਿਲ ਆਂਵਾਲ ਬਾਗ਼ ਕ ਡ ਨ ਹੋਇਆ। ਊਧਮ ਿਸਘ ਨ ਵੀ ਸ . ਊਧਮ ਿਸਘ ਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਵਕੀਲ ਤ ਰਾਏ
ੂ
ੂ
ੇ
ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਦੇ ਥਹੁ-ਪਤੇ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨੀ ਬਦ ਕਰ ਲਈ।
ੰ
ੱ
ਿਦਤੀ। ਇਕ ਿਦਨ ਉਸ ਨ ਪਤਾ ਲਗਾ ਿਕ ਿਜਸ ਡਾਇਰ ਨ ਮੁਕਦਮਾ ਚਲਦਾ ਿਰਹਾ। ਪਿਹਲੀ ਅਪ ੈਲ, 1940 ਨ ੂ
ੂ
ੰ
ੱ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ਜਿਲ ਆਂਵਾਲ ਬਾਗ਼ ਿਵਚ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾਈਆਂ ਸਨ, ਉਹ ਊਧਮ ਿਸਘ ਨ ਲਡਨ ਦੀ ਜੇਲ ਿਵਚ ਪੇ ਕੀਤਾ ਿਗਆ।
ੂ
ੇ
ੰ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ਰਬ ਨ ਿਪਆਰਾ ਹੋ ਚੁਿਕਆ ਹੈ। ਉਸ ਨ ਬਹੁਤ ਦੁਖ ਜਜ ਨ ਪੁਿਛਆ ਿਕ ਉਸਨ ਮਾਈਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਨ ਿਕ
ੱ
ੰ
ੱ
ੱ
ੂ
ੂ
ੰ
ੰ
ੂ
ੰ
ੰ
ਹੋਇਆ, ਉਹ ਚਾਹੁਦਾ ਸੀ ਿਕ ਉਹ ਉਸ ਤ ਬਦਲਾ ਲਦਾ ਮਾਿਰਆ ਹੈ? ਤ ਊਧਮ ਿਸਘ ਦਾ ਤਰ ਸੀ। ਇਹ ਸਾਡਾ
ੱ
ਪਰ ਦੂਜੇ ਹੀ ਪਲ ਉਸ ਦੇ ਿਦਮਾਗ਼ ਿਵਚ ਿਖ਼ਆਲ ਸੀ ਿਕ ਦੁ ਮਣ ਸੀ ਤੇ ਮ ਇਸ ਤ ਬਦਲਾ ਿਲਆ ਹੈ। ਇਹ ਮੇਰਾ
ੱ
ੱ
ੂ
ੰ
ਇਸ ਕ ਡ ਨ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਤ ਮਾਈਕਲ ਫ਼ਰਜ਼ ਸੀ। ਮੁਕਦਮਾ ਚਿਲਆ 4 ਜੂਨ, 1940 ਨ ੂ
ੰ
ਓਡਵਾਇਰ ਸੀ, ਸੋ ਉਸ ਨ ਉਸ ਦੀ ਭਾਲ ਕਰਨੀ ੁਰੂ ਕਰ ਅਦਾਲਤ ਨ ਊਧਮ ਿਸਘ ਨ ਦੋ ੀ ਠਿਹਰਾ ਦੇ ਹੋਏ, ਫ ਸੀ
ੰ
ੰ
ੂ
ੇ
ੱ
ਿਦਤੀ। ਮਾਈਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਉਸ ਵੇਲ ਪਜਾਬ ਦਾ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਹੁਕਮ ਸੁਣਾਇਆ।
ੰ
ਗਵਰਨਰ ਸੀ ਿਜਸ ਵੇਲ ਇਹ ਕ ਡ ਹੋਇਆ। 31 ਜੁਲਾਈ, 1940 ਨ ਭਾਰਤ ਮ ਦੇ ਇਸ ਬਹਾਦਰ
ੇ
ੰ
ੂ
ੰ
ੂ
ੰ
ੂ
13 ਮਾਰਚ, 1940 ਈਸਵੀ ਨ ਰਾਇਲ ਸ ਟਰ ਸਪੂਤ ਨ ਫ ਸੀ ਦੇ ਿਦਤੀ ਗਈ। ਇਹ ਭਾਣਾ ਲਡਨ ਦੀ
ੰ
ੱ
ੱ
ੇ
ੰ
ੱ
ਏਸ਼ੀਅਨਜ਼ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦੀ ਲਡਨ ਦੇ ਕੈਕਸਟਨ ਹਾਲ ਪ ਨਟਨ ਿਵਲ ਜੇਲ ਿਵਚ ਵਾਪਿਰਆ। ਜੇਲ ਿਵਚ ਹੀ
ਿਵਚ ਮੀਿਟਗ ਸੀ। ਮਾਈਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਨ ਇਥੇ ਭਾ ਣ ਹੀਦ ਦੀ ਦੇਹ ਨ ਦਬ ਿਦਤਾ ਿਗਆ। ਭਾਵ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ
ੱ
ੂ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ਦੇਣਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੀ ਿਭਣਕ ਸ . ਊਧਮ ਿਸਘ ਨ ਲਗ ਗਈ। ’ਤੇ ਹੀਦ ਊਧਮ ਿਸਘ ਸਾਡੇ ਿਵਚ ਨਹ ਰਹੇ ਪਰ ਉਹਨ
ੱ
ੱ
ੰ
ੂ
ੰ
ੰ
ੱ
ਉਸ ਨ ਿਕਤਾਬ ਦੇ ਪਨ ਕਟ ਕੇ ਉਸ ਿਵਚ ਿਰਵਾਲਵਰ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀਆਂ ਗਾਥਾਵ ਸਦਾ ਸਸਾਰ ਿਵਚ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
28 ਜੁਲਾਈ - 2022
