Page 49 - Untitled-1
P. 49
े
े
ां
ु
ां
े
ां
े
ां
े
आलल आह. तटबदीछॎया वभतीच वचरबदी बाधकाम आवण कामाचा नमना
ां
ृ
ां
े
े
े
े
ां
अगदी उत्कष्ट आह. पाळॎहोरी राखीव वनक्षत्रामध्य सरक्षक तटबदीछॎया वभतीच
े
ु
ा
ू
े
ु
े
े
अवशर् सापडल आहत. हे परातत्वशाहॎथॎरीय पराव लोहगढ वकल्ल्याछॎया उत्तरपव
े
े
े
ू
े
भागात सापडल आहत. या क्षत्राछॎया मागील बाजला घनदाट अरण्य आह,
े
े
े
े
े
ां
आता त्या क्षत्रास शर जग राष्ट र ीय उद्यान अस घोवर्त करण्यात आल आह.
ु
ू
ू
े
ू
ां
े
ां
ु
आपण या परातन अवशर्ाछॎया पराव्यापासन जगलातन उत्तरपवा वदशला १०
ां
ू
ां
े
े
े
वकलोमीटर अतर चालत गलो तर पावटासावहब यथ पोहच शकतो. रस्त्यात
ां
े
ु
ै
ां
ां
बरोबर वनम्म अतर झाल्यावर आपणास सखचन वसग ताडा नावाची जागा
े
े
े
ू
े
ु
े
े
े
लागत. तथ दखील आपल्याला बरच परातन अवशर् वदसन यतात.
े
े
ु
लोहगढ वकल्ल्याछॎया ववभाग ३० मध्य बरुजाचा पाया आढळला आह.
े
ां
े
े
ू
ु
े
आत्ता या परातन वठकाणी दगडाच कवळ दोनच थर वदसन यत आहत.
े
ां
ा
े
ां
े
े
ु
ां
बाकीच बाधकाम मघलानी नष्ट कल आह. या ३०० वर्ाछॎया प्रदीघ कालावधीत
े
े
ु
ां
े
पावसापाण्यान वरछॎया मातीछॎया थराची झीज झाली अन त्यामळच पायाच हे
ु
े
ू
े
ु
े
े
े
दगड उघड पडल अस अनमान आपण सहज काढ शकतो. बरुजाच क्षत्र
ू
े
ां
े
े
े
५० X ५० फट इतक आह. लोहगढ वकल्ल्याछॎया सक्टर क्रमाक १२ मध्य
े
े
ां
ू
े
े
तटबदीचा तळाचा भाग सापडला आह. हे क्षत्र व्यहरचनछॎया दृष्टीन अगदी
े
े
े
ां
ू
महत्वाच आह कारण ते वकल्ल्याछॎया अगदी समोरछॎया बाजला आह. तटबदीछॎया
े
ां
ा
े
ां
वभतीची यथील रुदी साधारण ३ ते ४ मीटर आह. सवसाधारण आकाराछॎया
े
ां
े
े
े
े
े
ू
हातोडीन व्यवस्तस्थत तासन आकार वदलल्या दगडामध्य कलल हे गवडीकाम
े
ू
ां
ु
ु
े
ां
े
ु
असन तलनात्मक दृष्ट्ट्या याच साध जाड आहत. चनखडीछॎया सरखी या
ू
ां
े
प्रकारछॎया ववटा बाधणीकररता सावहत्य यॎहणन वापरल्या आहत.
े
ुां
ा
े
े
े
नागली गावामध्य सापडलला शत्रछॎया अडथळयासाठी वनमाण कलला
े
ां
ु
े
ु
ु
ा
े
े
बालवकल्ला हा लोहगढ वकल्ल्याच परातत्वीय पराव दशववतो. चऩॎयाच बधक
े
े
े
े
ां
े
े
वमश्रण वापऱून यथ दगडाच गवडीकाम करण्यात आलल आह. सदर भाग
ां
ै
ू
ां
डोांगराएवढ्या उचीवर होता, शीख सऩॎयाछॎया तळावर पोहोचण्याकररता शत्रसाठी
ू
ै
हा खप मोठा अडथळा होता. या वठकाणाऺून अगदी मूठभर शीख सऩॎय
े
ू
े
ै
े
ु
दखील बलाढ्य मघल सऩॎयाला जरीस आण शकत होत.
ां
ां
े
लोहगढ वकल्ल्याछॎया ववभाग १२ मध्य २.५ ते ३ मीटर रुदीछॎया तटबदीछॎया
ां
े
वभती सापडल्या आहत. हा भाग लोहगढ खोळी (ओहळ) छॎया वकनाऱ्यावर
ै
ु
ू
े
असन सन १७१० मध्य मघल सऩॎयाछॎया हल्ल्यास प्रवण होता. या भागात समोर
े
े
ू
े
े
ू
ां
ै
भलमोठ पटागण असन तथ सऩॎयाचा तळ असायचा. या भागाची मागील बाज
ां
े
े
ां
े
उच आवण अरुद होती, तसच तीव्र उताराची होती. यथ लोहगढ खोळीछॎया
े
ू
े
दोन्ही वकनाऱ्यावार दोन्ही कडन एक एक ओहळ यऊन वमसळत अस. हा
ु
ां
भाग बणजारा/ शीख सैऩॎयासाठी, आघाडीवर मघलाशी लढणाऱ्या शीख
ु
ै
ां
ां
सवनकाकररता रसद परवठा करण्यासाठी अगदी सोयीचा होता. या तटबदीचा
ू
ां
ां
शेवटचा भाग हरीपर राखीव जगलाछॎया सी-४ ववभागापयत जातो. हा भाग
ां
े
ां
ु
ु
ां
अत्यत सरवक्षत आवण अवजक् तटबदीन सरवक्षत होता.
े
ां
े
हरयाणा राज्यातील राखीव वनक्षत्रातील झाडा या गावी डोांगरावर तटाच
े
े
ु
ू
े
अवशर् आवण वशशाचा साठा आढळन आला आह. या भागाच परातत्वशाहॎथॎरीय
26
