Page 11 - Untitled-1

ू
ां
ां
ां
े
े
खप मोठया सख्यन नायक (नेते) आवण बणजारानी त्याछॎया पावलावर पाऊल
ा
ू
े
े
े
ठवन मागक्रमण कल.
ां
े
ां
े
े
ां
ां
े
ां
बदावसग त्याछॎया सोबत अनक लोकाना घऊन पजाबामध्य आल आवण
ू
ां
ां
ां
ां
ा
ु
बणजारा वशखाछॎया ताडयानी गरु सावहब याछॎया हुकमनायॎयाचा सवत्र प्रसार
ां
ु
े
े
ु
ां
ां
कला. त्यामध्य मघलाववरुध्द लढाई सरु करण्याकररता सवानी बाबा बदा
ां
े
े
ां
ां
े
े
े
ां
ु
वसगाला यऊन वमळाव अस गरुनी सावगतल होत. हे बड काही छोटया
े
ा
े
े
मोठया राजा ववरुध्द नव्हत तर जगातील सवात मोठया सत्तववरोधात होत.
ु
े
ु
लोहगढाछॎया लढाया मख्यत्व बणजारा, लबाना, लभाणा आवण वसकलीगर
ां
ु
ां
यानीच लढल्या. लोहगढाछॎया लढायानतर (१७१०-१७१६) मघल साम्राज्याला
ां
े
ां
ां
ां
उतरती कळा लागली. बदावसगाना पकडल्यानतर दखील बणजारानी
ु
ृ
े
ां
े
ु
मघलाववरोधातील लढाई सरुच ठवली. पण महान नतत्वाछॎया अभावी ती वटकली
े
ां
े
ु
े
े
ु
ां
नाही. मघल सत्तन लोहगढ पररसरामधील ८५ गाव रगारी लोकाना (मळच
ू
े
े
ु
े
े
ां
ा
े
राजपत पण बळजबरीन धमातरीत कलल मस्तिम) वसववण्यास भाग पाडल;
ां
ां
े
ू
ां
ज्याची बणजाराना खप मोठी वकमत मोजावी लागली. उत्तर भारतामध्य त्याचा
ु
े
ा
ां
े
े
नरसहार सरु करण्यात आला. तस बादशाही फमानच काढण्यात आल. वजथ
े
े
ु
ां
े
ां
ू
ू
े
ृ
कठ नानकपथी (शीख) आढळन यईल, त्यास वतथल्या वतथ मत्यदड दण्यात
े
े
े
ू
े
यावा. इतकच नव्ह तर एक माणस मारण्याकररता रुपय १० इनाम ठवण्यात
ु
े
े
ू
े
आल. त्याकाळीही रक्कम खप मोठी होती. हे सार असच पढील ३० ते ४०
े
े
े
ां
ु
ु
े
ां
वर् यॎहणज सन १७५० पयत सरु होत. हा नरसहार सरुच होता. जव्हा
े
ां
ा
ां
ू
१७५० मध्य शीख वमसल (सावभौम शीख राज्य) यानी हा ववभाग वजकन
ां
े
ां
े
ां
े
े
े
े
तथ स्वत:चे प्रशासन नमल तव्हा हे थाबल. शीख सरदारानी त्याछॎया बणजारा
ू
े
ू
ां
ां
शीख बधचा कधी ववचारच कला नाही. ते पवीछॎया अबाला वजल्ह्यातील डोांगराळ
े
े
ू
ां
े
े
प्रदशाला लागन कस बस दु:खात जीवन कठत होत.
ु
े
े
लोहगढाछॎया परीसरामध्य तर लोकवस्तीच रावहली नव्हती. त्यामळ
ु
ां
ां
ां
ु
ू
आपण अस यॎहण शकतो की यमना नगर, अबाला आवण पचकला वजल्ह्यातील
े
े
े
ां
ु
लोकवस्ती अडीचश वर्ापक्षा जास्त जनी नाही. सन १८५२ मध्य वब्रटीश
ां
े
े
े
े
सरकारन वर उल्लस्तखल ेल्या प्रदशामध्य लोकवस्ती स्थावपत करण्याकररता पवहला
े
ें
े
दृढीकरण अवधकारी (रजर) काल राय नमला.
ु
े
े
ां
े
े
काही इवतहासकारानी चकीच ववधान कल आह की आधीच अस्तस्तत्वात
ू
ु
े
ु
असलल्या मखलीसगढ (वास्तवात मखलीसगढ हा वकल्ला नसन गढी होती,
े
ु
े
ां
ां
ु
परत तो एक ’रग महाल’ होता, यॎहणज मघल बादशहा आवण सनापती
े
ां
े
े
े
याछॎया कररता मौजमजच वठकाण) वकल्ल्याला लोहगढ हे नाव दण्यात आल
े
आह. बलाढय अन अजस्र अशा लोहगढाला, ज्याची उभारणी स्थावनक
े
े
ु
ां
ू
ु
लोकानी परकीय जलमी मघल साम्राज्य उलथवन टाकण्याकररता कलली होती.
े
ू
ु
े
ू
े
ु
त्याच भव्यत्व दडपन टाकता यईल अस वाटन मददाम त्याला मखलीसगढ
ु
े
े
े
ू
यॎहटल गल. मखलीसगढ लोहगढ वकल्ल्यापासन साधारण ३५ वकलोमीटर
ुां
े
ां
े
ु
ॅ
े
अतरावर हथनी कड बरजजवळ आह. तत्कावलन मघल इवतहासकार जस की
ू
ां
ां
ू
खाफी खान, मोहम्मद कावसम औरगाबादी आवण इतरानी जाणन बुजन लोहगढ
ा
ां
े
ु
ु
े
े
े
े
े
यॎहणजच मखलीसगढ अस चकीच वचत्र वनमाण कल आह. त्यानतर सन १८६१