Page 87 - Untitled-1
P. 87
ां
ें
ां
ां
े
े
े
मध्य यॎहणज सामाना यथील नोव्हबर १७०९ छॎया बदावसगाछॎया पवहल्या ववजयाछॎया
े
े
ु
ु
आधीच कला होता. ही घटना एवप्रल १७०९ मधे, गरु-दा-चक्क यथील चहार
े
ु
ां
ां
ु
माल ओहरी यान लाहोर प्राताचा उपप्रमख असलाम खान, यास गरु-दा-
े
ु
े
ृ
चक्कवर (अमतसर) आक्रमण करण्यास वचथावल. असलाम खानान मघल
े
ु
ृ
ै
सरदार हर सहायछॎया नतत्वाखाली गरु-दा-चक्कवर आक्रमण करण्यास सऩॎय
े
ु
े
े
पाठववल. ६ आवण १२ एवप्रल १७०९ अशी दोन यध्द झाली.यामध्य भाई
ां
ां
ां
ां
मणी वसग, दल्ला वानचा तारा वसग, मोहकाम वसघ ओहरी आवण इतराछॎया
े
ु
ू
ै
ां
े
े
ृ
े
नतत्वान आक्रमण कत्याना हरववल होत. दसऱ्या लढाईत शत्र सऩॎयाला फारच
ां
े
ु
े
हानी सोसावी लागली. त्यात त्याचा प्रमख हर सहायचा दखील समावश होता.
ु
ां
ां
े
े
ु
े
ां
या अगदी भयकर पराभवानतर मघलानी गरु-दा-चक्ककड वाकडया नजरन
े
े
े
पाहण्याच धाडस कल नाही.
ां
े
े
ां
े
ां
ां
े
जव्हा बदावसग यानी सरवहदवर आक्रमण करायच ठरववल तव्हा
े
ै
े
ां
ां
माजाचे शीख त्यास यऊन वमळाल. सरवहदछॎया ववजयानतर हे शीख सवनक
े
ां
ां
े
ां
ां
े
ां
त्याछॎया गावी परतल. त्यानी स्थावनक वशखाना गोळा कल आवण त्याछॎया त्याछॎया
ां
े
े
ु
ू
गावाछॎया हद्दीतील पठाण आवण मघल शासकाना बाहर हुसकावन दण्यास
े
े
ु
े
े
सरुवात कली आवण ररआकी क्षत्रातील अनक खडी (वबयास आवण रावी
ां
े
नदीमधील प्रदशातील) आता वशखाछॎया अवधपत्याखाली आली. ही बातमी
ां
ु
ु
ां
ु
लाहोरचा उपप्रमख असलाम खानाला सद्धा समजली. परत वशखाववरुध्द
े
ां
ां
ु
जाण्याची त्याची वहमत झाली नाही. मघल शासकानी काहीही कारवाई कली
ां
ां
े
े
ु
े
नाही. वशखानी आणखी काही छोटी शहर कावबज करण्याच ठरववल. (परत
ै
े
ु
ां
ें
ु
ां
त्यानी लाहोर वकवा कौसर या प्रमख शहरावर आवण सऩॎय कद्रावर हल्ला कला
नाही).
े
े
े
ां
त्याच पवहल लक्ष् होत बटाला आवण कालनौर, जी लाहोरछॎया
ें
े
ु
खालोखाल महत्वाची मानली जात असत. बटाला हे व्यापाराच मख्य कद्र
े
े
े
े
ां
े
े
होत, जथ कािीरछॎया व्यापाऱ्यानी आपल बस्तान बसववल होत. या शहरात
ु
े
े
े
ां
बरच मघल आवण पठाण श्रीमत लोक वास्तव्य कऱून होत. त्याच प्रमाण
े
ू
ु
कालानौर सुध्दा एक प्रमख शहर होत. या बद्दलची एक लोक-यॎहण अजन
े
ु
े
ै
प्रवसद्ध आह: ’जर तयॎही लाहोरला जाऊन त्याच वभव पाऺू शकत नसाल
े
ा
े
तर कालानौरला तरी भट दया’ (याचाच अथ असा होतो की कालानौर दखील
े
े
ां
ु
े
ै
े
ां
लाहोर सारखच वभव सपन्न आवण श्रीमत होत.) यथच मघल सम्राट अकबर
े
े
े
े
ु
े
तख्तनशीन झाला होता. हे मोठ शहर होत, त्यामळ यथ त्याकाळात ३५०
मवशदी होत्या.
ां
े
ां
ा
ां
वशखानी दोन्हीही शहराना वढा वदला आवण त्याना उवरीत
े
ू
े
प्रदशापासन तोडल. बाकीचा भाग तर आधीच शीख अवधपत्याखाली होता.
े
ां
ु
ु
े
ां
े
त्यामळ मघल शासन कवळ बटाला आवण कालानौर या शहराछॎया तटबदीमध्य
ां
े
बदीस्त झाल. ३३
ां
े
े
ा
ां
े
ां
ां
वशखानी या प्रदशात त्याच वचस्व वसध्द कल्यानतर, वशखानी बटाला,
े
ु
साथीयाला, घमा आवण काला अफगाण ही खडी सुध्दा कावबज क ेली आवण
64
