Page 27 - Untitled-1
P. 27
े
े
ां
े
ु
े
े
झाडाझुडपानी ते झाकल्यासारख वा बजल्यासारख झाल असल तरी त्यातल
ां
ू
ां
े
ू
काही अजनही शाबत आहत. बणजारा वशखाना या मागाची व्यवस्तस्थत मावहती
े
े
े
े
ा
े
े
होती. मात्र हे माग अस काही तयार कल होत की नवख्यान जर त्यामध्य
े
े
ु
ृ
े
े
प्रवश कला तर त्याची टकडीछॎया खाली घसऱून थट मत्यशीच गाठ होती.
हात पाय नाहीतर जीव गमावण्याची सुध्दा वभती होती. त्याच बरोबर शीख
ा
े
े
ु
े
े
ू
योध्द या भयारी मागामध्य दबा धऱून बसलल असत आवण शत्र टप्प्यात
ा
ां
े
े
ु
े
यताच वकवा त्या मागान घसण्याछॎया तयारीत असल तर त्याछॎयावर अचानक
ू
ू
हल्ला करीत असत. ते शत्रला कोांडीत पकडन ठार कऱू शकत असत.
जल व्यवस्थापन
े
ु
ृ
लोहगढ वकल्ल्यामध्य वपण्याछॎया पाण्याचा परवठा करण्याची उत्कष्ट सोय
ां
ू
होती. वकल्ल्याछॎया एका बाजला मारकडा नावाची मोठी नदी होती. त्याच
े
े
ू
ां
ु
बरोबर दसऱ्या बाजला दोन छोटया नदया वकवा ओहळ होत आवण ९४ पक्षा
े
े
े
े
अवधक झर, ओहळ आवण पाण्याच प्रवाह होत. वकल्ल्याछॎया आतही होत
ू
े
े
आवण बाहरही होत. (काही नावे द्यायची झाली तर लोहगढ खोळी, हरीपर
े
ू
खोळी, नागली खोळी, बोली खोळी, असरोडी खोळी, कालदओ खोळी,
े
े
ु
े
गरु की खोळी इत्यादी.) या व्यवतररक्त अनक धरण आवण जलाशय होत,
े
े
ां
े
े
जथ वपण्याकररता, स्नान, वसचन इत्यादी गोष्टीांसाठी पाणी साठववल जात अस.
े
े
े
े
अगदी आजही अशी १०० पक्षाही जास्त धरणे यथ अस्तस्तत्वात आहत.
ं
े
े
दळणाची जाती, तल घाण आसण भाडी
ां
े
े
े
मातीची भाडी, हातान दळण दळायची जाती, वपठाची वगरणी, तलाच
ां
ां
े
ां
ा
े
ां
े
घाण प्रचड प्रमाणात बहुसख्य टकड्ावर सव स्तरावर तसच वकल्ल्याछॎया
े
े
े
ू
ववववध भागामध्य, कवळ खालछॎया बाजछॎया टकडयावर नाही तर अगदी
ू
े
े
ां
े
े
ां
उचावरील टकडयावरही आढळन आली आहत. यावऱून हच वसद्ध होत की
ां
े
े
े
े
े
े
े
े
ां
े
यथ वकत्यक खडी वसलली होती आवण प्रचड लोकसख्यन लोक यथ वास्तव्य
े
े
े
ै
ुां
े
ु
ां
कऱून होत. कदावचत सवनकाच कटबीय तथ वस्ती कऱून असतील.
े
े
यावऱूनही लोहगढ वकल्ला वकती अवाढव्य होता हे लक्षात यत.
धनधाऩॎय आसण इतर गोष्टी
ु
े
े
लोहगढ वकल्ल्यामध्य आवण पररसरामध्य धनधाऩॎय आवण मसरीची
े
े
े
े
ु
े
े
मोठमोठी कोठार असल्याच पराव वमळाल आहत. हे सार मोठ्या मातीछॎया
े
े
े
ां
े
े
ां
कणग्यामध्य साठववल जायच. काही वर्ापूवी अशीच एक मोठी कणगी यथ
े
ू
ां
ू
े
सापडली, त्यामध्य मसर डाळ होती आवण ती दोन एकश वर्ापवीची असण्याची
े
शक्ता नाकारता यत नाही.
ं
ि
शस्त्ात्ाची सनसमती / कारखाऩॎयाच्या खुणा
े
े
े
ू
ां
े
े
ां
े
े
वकल्ल्याछॎया ववववध भागामध्य लोखडाच तसच वपतळच छोट छोट खप
ां
े
े
े
ु
े
े
ु
े
े
सार वनरुपयोगी तकड सापडल आहत. हे छोट छोट तकड आवण भगार
ा
े
साधारण दोन ते अडीच वकलोमीटर पररसराछॎया पररघामध्य सवावधक प्रमाणात
े
ू
े
े
े
े
सापडल आहत. काही भागात ते अगदी व्यवस्तस्थत रचन ठवल्यासारखही होत
ू
ां
े
े
े
आवण काही भागात भगारचा ढीग रचन ठवल्यासारख अस्ताव्यस्त अवस्थतही
ू
ु
े
ू
े
वदसन आल आह. यावऱून आपण सहजच अनमान काढ शकतो की
4
