Page 111 - Untitled-1
P. 111
े
ै
ां
ु
ू
ां
ू
मघल, राजपत वकवा मराठा कोणीही असल तरी ही सऩॎय त्याछॎयाकडन
े
े
ें
ां
ू
े
ां
े
अन्नधाऩॎय, तब, शहॎथॎरात्र, घोड, शळया, मढया इत्यादी घत. तसच त्याचा
ां
ां
ु
े
ताडा त्याछॎयाकररता छावणी एका वठकाणाऺून दसऱ्या वठकाणी हलववण्याच
े
ै
ां
े
े
वाहतुकीच काम ही करत अस. त्याछॎयाकड चाळीस ते पन्नास हजार बलगाडया
े
ु
ां
ां
ां
ां
ा
ु
होत्या आवण त्याछॎया रक्षणाथ कत्र्ाची फौजच होती. त्याचा ताडा सरक्षकररता
ां
ां
े
ां
े
ु
प्रत्यक वदवशी सध्याकाळ झाली की मक्कामाला थाबत अस, थाबतानाची
रचना अगदी चौरस असायची. अन्नधाऩॎय आवण बणजारा मधोमध आवण
ां
े
े
ू
ां
ां
ै
े
त्याभोवतीन बलाना बाधन ठवत असत, एकदर असा क्रम अस. पण
ां
े
े
ु
े
े
लोहगढाछॎया बाबतीत बणजारानी कवळ सावहत्य आवण शहॎथॎरात्र परववल अस
ु
ां
ां
ु
ु
नाही तर त्यानी मघलाची दडपशाही मळासकट नष्ट करण्यासाठी मघलशाही
ू
े
े
ववरोधात अगदी पवहल्या फळीतन लढाई दखील कली.
ु
ै
ां
े
बणजारा मळात हजारो मल अतर कापून व्यापार करणार े असल्यान
ां
े
े
े
ां
ा
ु
ां
े
ां
ा
ा
ां
ां
त्यानी वशखाना जगलातील दगम भागात चागल मागदशन कल. त्यानी सावगतल
े
ू
े
े
ू
ां
े
ां
आह की टकडयावर लपन बसलल्या वशखाकररता त्यानी अन्नधाऩॎयातन शहॎथॎरात्र
ूां
ै
ु
परववलीत. शीख सऩॎयाला जीवनावश्यक वस्तची कमतरता भासली नाही कारण
ू
ां
ु
े
े
ां
त्यानी मळातच मोठी लढाई लढावी लागल अशी अटकळ मनात बाधन तसच
े
ा
ू
े
े
ां
वनयोजन कल होत. त्यानी फार पवीच लोहगढ वकल्ल्यावर सव गोष्टीांची
े
े
ु
ै
ु
यथोवचत तजवीज कऱून ठवली होती. तर दसरीकड मघल सऩॎयाछॎया रसद
ां
ु
ां
ु
परवठयावर ववपरीत पररणाम झाला कारण त्याना रसद परववणाऱ्या बणजारानी
े
ां
ां
े
े
ु
े
ूां
त्याचा अन्नधाऩॎय तसच इतर वस्तचा परवठा करण बद कल आवण ते स्वत:
े
े
े
ां
ां
े
ु
ां
े
शीख योध्द बनल. अन्नधाऩॎयाछॎया वाढलल्या वकमतीमळ बणजारावर तसच
ां
ु
े
डोांगराळ भागातील लोकावर ववपरीत पररणाम झाला होता आवण त्यामळच
े
४२
ां
ां
ां
त्याचा बदावसगाकड कल वाढला होता . वदवाण वभकारी दास बादशाही
ू
े
ां
ां
छावणीतन महाराजा जयवसग याना कळववतात की “सततछॎया पावसान
ु
े
ां
े
ै
े
धनधाऩॎयाचा तटवडा झाला आह. लढाईछॎया मदानावर घोड आवण इतर जनावर
ा
े
े
ृ
मत झाल्यान, एक प्रकारछॎया साथीछॎया रोगराईची स्तस्थती वनमाण झाली आह. ४३
े
े
बणजारा जे वास्तवात शीखच होत आवण शीख चळवळीशी एकवनष्ठ होत,
ु
े
े
ां
ां
त्यानी शीख वकल्ल्याछॎया आत अडकल असताना दखील रसद परवठा करण्याचा
ु
े
ै
े
े
े
प्रयत्न सातत्यान सरुच ठवला. वढा पडलल्या वकल्ल्यातील सवनक वऱून कापड
े
े
े
फकत असत आवण बणजारा त्यामधे अन्नधाऩॎय भऱून त्याच गाठोड करत,
ां
े
ू
४४
े
े
ू
े
े
े
नतर दोराछॎया सहाय्यान ते वर खचन घतल जायच . आपण असही समज
ु
े
े
ां
शकतो की इजाराछॎया दरात झालल्या मोठ्या वाढीमळ अन्नधाऩॎयाछॎया वकमती
े
ु
े
ु
े
े
बसमार भडकल्या होत्या आवण त्यामळ बणजारा तसच डोांगराळ प्रदशातील
ां
े
लोकावरही याचा पररणाम झालला होता.
ू
ु
ां
ा
े
या तर्थ्ाबाबत अखबरात-ए-दरबार-ए-मल्ला मध्य अगदी महत्वपण
ू
ा
े
नोांदी आहत. आपण बहादर शहाछॎया राजवटीमधील पाचव्या वर्ात (१७१०)
ां
े
े
े
े
े
आहोत, जगजीवन दास यानी सादर कलल्या अहवालामध्य वलवहल आह,
े
ां
ां
े
े
ां
“काही लोकानी घोड आवण शहॎथॎरात्राची खरदी यासाठीच कली की ती बडखोर
ा
ू
े
े
ा
ां
वशखापयत पोहोचववता यतील आवण हे सव ते कोहीस्तानातन (डोांगराळ प्रदश)
े
े
ां
ां
घऊन जात. जर कोणी त्याना आडकाठी कली तर ते अस भासवत की ते
88
