Page 43 - Shabad bood july
P. 43
ਮੇਰਾ ਘੜਾ ਿਕ ਡੋਲਦਾ ਨੀ......
ੰ
ਲਖਬੀਰ ਿਸਘ ਦੌਦਪੁਰ
ੰ
ੰ
ਪਜਾਬ ਦੇ ਪਜਾਬੀ
ੱ
ਜਨ-ਜੀਵਨ ਦੇ ਿਵਚ ਘੜੇ ਘੜਾ ਵਜਦਾ, ਘੜੋਲੀ ਵਜਦੀ
ੱ
ੱ
ੰ
ੱ
ਦਾ ਅਿਹਮ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਘੜਾ ਿਕਤੇ ਗਾਗਰ ਵਜਦੀ, ਸੁਣ ਮੁਿਡਆ।
ੰ
ਨਾ ਕੇਵਲ ਪਜਾਬੀ ਲਕ ਦੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਸੋਹਣੀ ਮਹ ਵਾਲ ਦੀ ਪ ੀਤ ਕਹਾਣੀ
ੋ
ੱ
ਜੀਵਨ ਿਵਚ ਲੜ ਪੂਰਤੀ ਿਵਚ ਘੜੇ ਦਾ ਅਿਹਮ ਸਥਾਨ ਹੈ। ਸੋਹਣੀ ਆਪਣੇ ਪ ੀਤਮ
ੋ
ੰ
ੱ
ਿਹਤ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲ ੇ ਮਹ ਵਾਲ ਨ ਿਮਲਣ ਲਈ ਘੜੇ ’ਤੇ ਝਨ ਪਾਰ ਕਰਕੇ
ੂ
ੰ
ਭ ਿਡਆਂ ਿਵਚ ਿਮਟੀ ਦਾ ਜ ਦੀ ਸੀ। ਘੜੇ ’ਤੇ ਤਰਦੀ ਸੋਹਣੀ ਘੜੇ ਨ ਿਮਨਤ
ੂ
ੱ
ੱ
ੰ
ੂ
ੋ
ੱ
ੰ
ੁ
ਇਕ ਭ ਡਾ ਹੈ। ਸਗ ਇਸ ਨਾਲ ਮਨਖੀ ਲੜ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਰਦੀ, ਉਸ ਦੀ ਪ ੀਤ ਨ ਤੋੜ ਿਨਭਾਉਣ ਲਈ ਆਖਦੀ ਹੈ:
ੱ
ਮਨ ਦੇ ਭਾਵ ਤੇ ਵਲਵਲ ਵੀ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਕੁਝ ਸਮ ਇਕ ਪਾਸੇ ਜਗ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਯਾਰ ਵੇ,
ੇ
ਪਿਹਲ ਜਦ ਪਾਣੀ ਦੀ ਟ ਕੀਆਂ ਨਹ ਸਨ ਬਣੀਆਂ, ਘਰ- ਘਿੜਆ ਝਨ ’ਚ ਮੈਨ ਲਾ ਦੇ ਪਾਰ ਵੇ।
ੰ
ੂ
ੱ
ੱ
ੰ
ੱ
ਘਰ ਟੂਟੀਆਂ ਵੀ ਨਹ ਸੀ ਲਗੀਆਂ, ਿਪਡ ਿਵਚ ਆਮ ਪਰ ਜਦ ਉਸ ਦੀ ਨਣਦ ਨ ਪਕੇ ਦੀ ਥ ਕਚਾ-ਘੜਾ
ੱ
ੱ
ਕਰਕੇ ਖੂਹ ਤ ਜ ਨਲਕੇ ਤ ਪਾਣੀ ਭਰ ਕੇ ਿਲਆਉਣਾ ਿਟਕਾ ਿਦਤਾ ਤ ਸੋਹਣੀ ਝਨ ਿਵਚਕਾਰ ਹੀ ਘੜੇ ਦੇ ਖੁਰਨ
ਆਮ ਗਲ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਸਤੇ ਘੜਾ ਵਰਿਤਆ ਜ ਦਾ ਸੀ ਤੇ ਕਰਕੇ ਡੁਬ ਗਈ, ਿਜਸ ਦਾ ਸਾਰਾ ਦੋਸ਼ ਘੜੇ ਿਸਰ ਆ
ੱ
ੱ
ਘੜੇ ਿਵਚ ਹੀ ਪਾਣੀ ਇਕਤਰ ਵੀ ਕਰਕੇ ਰਿਖਆ ਜ ਦਾ ਿਗਆ।
ੱ
ੱ
ੱ
ਸੀ। ਿਨਤਾਪ ਤੀ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਦੀ ਵਸਤੂ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਘੜੇ ਘੜਾ ਨਾ ਕੇਵਲ ਸੋਹਣੀ ਮਹ ਵਾਲ ਸਗ ਹੋਰ ਵੀ
ਨਾਲ ਲਕ ਮਨ ਦੇ ਤਾਰ ਹੋਰਨ ਕੁਝ ਵਸਤੂਆਂ ਿਜਵ ਿਕਨੀਆਂ ਹੀ ਪ ੀਤ ਜੋ ਘੜਾ ਚੁਕਣ-ਚੁਕਾਉਣ ਦੇ ਬਹਾਨ
ੱ
ੋ
ੰ
ੰ
ਚਰਖਾ, ਮਧਾਣੀ, ਘੋਟਣਾ, ਚਾਟੀ ਤੇ ਖੇਤੀ ਦੇ ਸਦ, ਹਲ ਖੂਹ ’ਤੇ ਪ ਵਾਨ ਚੜ ੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਗਵਾਹ ਤੇ ਮਾਿਧਅਮ
ਆਿਦ ਦੀ ਤਰ ਜੁੜ ਗਏ। ਘੜਾ ਵੀ ਸਿਭਆਚਾਰਕ ਿਰਹਾ ਹੈ। ਘੜਾ ਕੇਵਲ ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਦੀ ਵਸਤੂ ਹੀ ਨਹ
ੂ
ੰ
ੰ
ੱ
ਪਛਾਣ ਿਚਨ ਬਣ ਿਗਆ। ਮਨ ਦੇ ਵਲਵਿਲਆਂ ਨ ਆਸਰਾ ਸਗ ਇਸ ਨ ਸਗੀਤ ਿਵਚ ਵੀ ਥ ਹਾਸਲ ਹੈ। ਇਹ ਇਕ
ੰ
ੂ
ੰ
ੱ
ਤੇ ਪ ਗਟਾਵਾ ਦੇਣ ਿਹਤ ਲਕ-ਕਾਿਵ ਿਵਚ ਘੜੇ ਦੇ ਵਧੀਆ ਸਾਜ਼ ਦਾ ਕਮ ਵੀ ਿਦਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਸਮ ਸੀ ਜਦ
ੱ
ੰ
ੰ
ੋ
ੇ
ਮਾਿਧਅਮ ਰਾਹ ਿਦਲ ਦੀ ਗਲ ਕਹੀ ਜ ਦੀ ਰਹੀ ਹੈ। ਲਕ ਗਾਉਣ ਵਾਲ ਕਲਾਕਾਰ ਨਾਲ ਘੜਾ ਵਜਾਉਣ ਵਾਲਾ
ੱ
ੋ
ੱ
ੰ
ੱ
ੋ
ੱ
ਬੋਲੀਆਂ ਤੇ ਗੀਤ ਿਵਚ ਘੜਾ ਅਿਹਮ ਥ ਰਖਦਾ ਹੈ। ਲਕ- ਸਿਜਦਾ ਵੀ ਹੁਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਿਵਆਹ ਿਵਚ ਿਵਆਹ ਵਾਲ ੇ
ੰ
ਗੀਤ ਤੇ ਬੋਲੀਆਂ ਿਵਚ ਮੁਿਟਆਰ ਆਪਣੇ ਮਨ ਦੇ ਭਾਵ ਘਰ ਔਰਤ ਕਈ ਿਦਨ ਪਿਹਲ ਸ਼ਗਨ ਦੇ ਗੀਤ ਘੜੇ ਨ ੂ
ੰ
ੱ
ੰ
ੰ
ੂ
ੂ
ਅਤੇ ਿਵਚਾਰ ਨ ਘੜੇ ਦੇ ਮਾਿਧਅਮ ਰਾਹ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ ਵਜਾ ਕੇ ਸੁਰ-ਤਾਲ ਨਾਲ ਗਾ ਦੀਆ ਸਨ ਿਜਸ ਨ ਿਕਸੇ
ੰ
ੰ
ੰ
ਿਬਆਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ: ਲਕੜੀ ਦੇ ਡਡੇ ਨ ਫੜ ਕੇ ਘੜੇ ਦੇ ਮੂਹ ਪਰ ਿਵਸ਼ੇਸ਼ ਤਰ
ੱ
ੂ
ੱ
ੋ
ਲਕ ਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਤ ਦੋ ਦੋ ਘੜੇ ਚੁਕਦੀਆਂ ਨਾਲ ਵਜਾ ਕੇ ਅਤੇ ਚਮਚੇ ਆਿਦ ਨਾਲ ਘੜੇ ਤੇ ਉਸ
ਮੇਰਾ ਘੜਾ ਿਕ ਡੋਲਦਾ ਨੀ ਨਾਲ ਸੁਰ ਿਮਲਾ ਕੇ ਪ ਯੋਗ ਿਵਚ ਿਲਆਂਦਾ ਜ ਦਾ ਸੀ ਪਰ
ੱ
ੱ
ੈ
ਮੇਰਾ ਮਾਹੀ ਬਗਲ ਿਵਚ ਬੋਲਦਾ ਨੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਥ ਿਬਜਲਈ ਸਗੀਤ ਵਾਦ ਯਤਰ ਨ ਲ ਲਈ
ੰ
ੰ
ੇ
ੰ
ਜੁਲਾਈ - 2022 41
