Page 223 - Untitled-1
P. 223
ं
ू
ग्रथ ची
े
ां
ां
े
ां
े
ध्याच हे लखन बदावसगाछॎया जीवनाबददल आवण त्याछॎया योगदानाबददलच
ू
े
ां
ां
ां
ां
आह. बदावसग बहादर त्याछॎया आठ वर्ाछॎया कालावधीतील (१७०८ ते १७१६)
े
ृा
ु
ां
असामाऩॎय कतत्व आवण बवलदानामळ शीख पजाब आवण दवक्षण आवशयाछॎया
े
े
े
ु
ै
ां
ा
इवतहासातील महानायक होत. सदवान अनक पवशयन हॎथॎरोतानी या
ु
ां
ु
ू
ां
े
े
े
कालखडातील मौल्यवान दस्तऐवज जपन ठवल आहत. गरुमखी आवण पजाबी
े
े
ु
ां
हॎथॎरोतामध्यही उपयक्त मावहती आह.
ु
ां
ां
ु
े
गरुमखी आवण पजाबी हॎथॎरोतामधील सवोत्तम यॎहणज भाट वही होय.
ां
ां
ा
े
(शब्दश: अथ होतो भाटाची वही, जन्म, वववाह, युध्द, त्याछॎया ग्राहकाच
ां
ु
े
े
ू
े
ृ
ां
मत्य या सवाची नोांद करणार भाट. त्यामळच त्याछॎयाकड प्रमुख बणजारा
ु
ां
ां
े
े
ां
ां
शीख वश/कळाची बहुतक बणजारा आवण खत्री याची वशावळ उपलभॎध आह.
े
े
े
ा
े
सवसाधारणपण पररवाराछॎया भाटान ठवलल्या नोांदी) या भाट वया साधारण
ां
े
ू
े
ां
े
े
ु
ा
े
पजारी वगान वलवहलल्या असल्यान त्यानी वाढवन सावगतल असल आवण
ां
ु
ां
कदावचत काही स्वरवचत कथाही टाकल्या असतील. परत या भाट वयामधील
े
े
ां
े
नोांदी जस की तारखा, लोकाची नाव आवण वठकाण या गोष्टी त्याकाळचा
े
ां
इवतहास समजण्यासाठी अत्यत महत्वाछॎया आवण मौल्यवान आहत (आवण भाट
ु
ां
े
े
वयामधील कवळ हाच भाग वापरण्यात यावा.) पढील काम आह गुर शोभा,
े
े
ां
े
े
े
े
याच लखन १७११ मध्य सेनापती यानी कल. यामध्य १७०१ ते १७०९ चा
े
ां
ू
ां
ां
ां
े
े
कालावधी असल्यान यात बदावसग याचा उल्लख वदसन यत नाही.
ु
ु
ां
े
ु
े
दसऱ्या अवस्थतील हॎथॎरोत यॎहणज गरुवबलास सावहत्य (गरुची चररत्रे),
ा
ां
ा
ा
जी अठराव्या शतकातील उत्तराधात वकवा एकोणीसाव्या शतकाछॎया पूवाधात
ृ
े
रचण्यात आलीत. या सावहत्यामध्य कल्पना रयॎयता आवण स्मतीांवर आधाररत
ां
े
े
ू
े
ां
सतचररत्राच सावहत्य त्याच बरोबर काही स्वरवचत कथानी ठासन भरलल
े
े
ां
ा
े
े
असल्यान इवतहासाचा ववपयास झालला आह. यातील तीन लखन कामाबददल
े
े
े
ां
ु
नहमीच बोलण्यात यत : कोएर वसग वलस्तखत गरुवबलास पातशाही १०
ु
े
े
ां
ु
ां
(१७५१), सखा वसग यानी वलवहलल गरवबलास पातशाही दासववन (१७९७)
े
ु
े
ु
ु
े
ां
ां
ां
आवण कोणा अज्ञात लखकान (कहान वसगाछॎया मत हे पस्तक गरुमख वसग
ु
े
े
े
ां
े
ां
े
आवण दरबारा वसग यानी वलवहल आह.) वलवहलल गरुवबलास पातशाही चववन
े
ु
ु
े
े
(१८३५-४० आवण या पस्तकातील एका पररछॎछदात यॎहटल आह त्यानसार
ां
े
े
ु
ु
१७१८ मध्य नाही) ही वतन्हीही पस्तक गरुछॎया कालावधी बाबत ववरुवपत
े
ां
ां
े
ू
े
े
इवतहासाच कथन करतात. यामध्यही बदावसगछॎया भवमकबाबत ववशर् काही
मावहती उपलभॎध नाही.
ां
ां
ु
े
ां
े
े
े
कसर वसग वचब्बरन (१६४४ ते १६९६ दरयॎयान गरुच मत्री असलल्या
ा
े
ू
ां
े
ां
वदवाण दगाह मल याचा पणत) १७६९ मध्य वशावळीनामा दहाव पातशाह दा
ु
े
ु
ु
ृ
े
हे पस्तक वलवहल. या पस्तकाचा दसरा भाग लखकाछॎया स्मतीवर आधारीत
ां
े
े
ु
ां
े
ां
आह तरीही यामध्य बदावसग याछॎयाबददलची काही उपयक्त मावहती आह.
ु
ां
ां
ं
े
सन १७९० मध्य स्वरुप वसग कौवशक यानी गरु की ास्लखया हे
ां
ु
े
े
े
े
ु
ू
ां
ां
ा
पस्तक वलवहल, हे सपणपण भाटवयावर आधारीत होत. या पस्तकामध्य
200
