Page 11 - Shabad bood july
P. 11
ਆਇਆ ਸਾਵਣ ਦਾ ਮਹੀਨਾ
ਡਾ. ਸਾਿਹਬ ਿਸਘ ਅਰ ੀ
ੰ
ੱ
ੱ
ਪ ਿਕ ਤੀ ਨ ਿਜਥੇ ਮਨਖ ਜੀਵ ਰੂਪੀ ਇਸਤ ੀ ਅਿਜਹੇ ਮੌਸਮ ਿਵਚ ਪ ਭੂ ਪ ੇਮ ਦੀ
ੁ
ੋ
ਦੇ ਸੁਹਜ ਸਵਾਦ ਲਈ ਚਨ, ਲਚਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਸਲ ਪ ਾਪਤੀ ਲਈ ਅਰਜ਼ੋਈਆਂ
ੰ
ਤਾਰੇ, ਧਰਤੀ, ਆਕਾ , ਕੀਤੀਆਂ ਜ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਿਵਰਾਗਣ ਇਸਤ ੀ ਕੁਦਰਤ ਦੇ
ੱ
ੰ
ੂ
ਪਾਤਾਲ ਆਿਦ ਬਣਾਏ ਹਨ ਸੁਹਪਣ ਨ ਵੇਖ ਕੇ ਿਤਲਿਮਲਾ ਠਦੀ ਹੈ। ਅਿਜਹੀ
ਥੇ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੁਤ ਪ ਸਿਥਤੀ ਦਾ ਿਬਆਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨ ਬਾਣੀ ਿਵਚ
ੱ
ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ ਹਨ ਜੋ ਸਾਵਣ ਮ ਹ ਦੇ ਮਹੀਨ ਿਵਚ ਇਸ ਪ ਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ :-
ਿਨਰਤਰ ਆਪਣੀ ਚਾਲ ੇ ਸਾਵਿਣ ਸਰਸ ਮਨਾ ਘਣ ਵਰਸਿਹ ਰੁਿਤ ਆਏ ॥
ੰ
ੱ
ਚਲ ਕੇ ਕੁਦਰਤੀ ਨਜ਼ਾਰੇ ਮੈ ਮਿਨ ਤਿਨ ਸਹੁ ਭਾਵੈ ਿਪਰ ਪਰਦੇਿਸ ਿਸਧਾਏ ॥
ੱ
ਿਦ ਟਮਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇ ਿਸਆਲ ਦੀ ਰਦ ਰੁਤ
ਿਪਰੁ ਘਿਰ ਨਹੀ ਆਵੈ ਮਰੀਐ ਹਾਵੈ
ੂ
ੰ
ੰ
ਿਵਚ ਕੜਾਕੇ ਦੀ ਠਡ ਨ ਮਿਹਸੂਿਸਆ ਜ ਦਾ ਹੈ ਤ ਉਸ
ਦਾਮਿਨ ਚਮਿਕ ਡਰਾਏ ॥
ੰ
ੱ
ੰ
ਉਪਰਤ ਬਸਤ ਰੁਤ ਦੀ ਆਮਦ ਮੌਸਮ ਿਵਚ ਕੁਦਰਤੀ ਖੇੜਾ
ਸੇਜ ਇਕੇਲੀ ਖਰੀ ਦੁਹੇਲੀ ਮਰਣੁ ਭਇਆ ਦੁਖੁ ਮਾਏ ॥
ਲ ਕੇ ਆ ਦਸਤਕ ਿਦਦੀ ਹੈ। ਿਫਰ ਗਰਮੀ ਦੀ ਤਪ ਵੀ
ੰ
ੈ
ੰ
(ਤੁਖਾਰੀ ਛਤ ਮ.1)
ੰ
ਆਪਣਾ ਰਗ ਿਵਖਾਉਣ ਲਈ ਆ ਬਹੁੜਦੀ ਹੈ।
ਅਿਧਆਤਿਮਕ ਭਾਵ ਿਵਚ ਆਤਮਾ-ਪ ਮਾਤਮਾ ਨਾਲ
ੱ
ੁ
ੱ
ਮਨਖ ਹਰ ਰੁਤ ਤ ਬਾਅਦ ਿਕਸੇ ਹੋਰ ਸੁਖਦ
ਿਮਲਾਪ ਕਰਨਾ ਲਚਦੀ ਹੈ ਤੇ ਅਿਜਹੇ ਮੌਸਮ ਨ ਅਜਾਈ ਂ
ੰ
ੋ
ੂ
ੱ
ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਤਲਾ ਿਕਆਸਦਾ ਹੈ। ਗਰਮੀ ਦੀ ਹਡ
ਨਹ ਜਾਣ ਿਦਤਾ ਜ ਦਾ ਅਤੇ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜ ਦਾ ਹੈ :-
ੱ
ੱ
ੱ
ਲੂਹਦੀਆਂ ਧੁਪ ਅਤੇ ਭਠੀ ਵ ਗ ਤਪਿਦਆਂ ਚਲ ਰਹੀਆਂ
ੱ
ਮੋਰੀ ਰੁਣ ਝੁਣ ਲਾਇਆ ਭੈਣੇ ਸਾਵਣੁ ਆਇਆ ॥
ੱ
ਲਆਂ, ਮਨਖੀ ਮਨ ਨ ਅ ਤ ਕਰ ਿਦਦੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਿਫਰ
ੰ
ੋ
ੰ
ੂ
ੁ
(ਸੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ)
ਮਨ ਿਕਸੇ ਸੁਖਾਵ ਮੌਸਮ ਲਈ ਤ ਘ ਠਦਾ ਹੈ। ਜੇਠ-ਹਾੜ
ੱ
ੁ
ਦੀ ਅਿਤ ਦੀ ਗਰਮੀ ਤ ਰਾਹਤ ਪਾਉਣ ਲਈ ਸਾਵਣ ਦੇ ਵਾਸਤਵ ਿਵਚ ਸਾਵਣ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਖ਼ ੀਆਂ ਦਾ ਪ ਤੀਕ
ੂ
ੰ
ੰ
ਮਹੀਨ ਦਾ ਬੜੀ ਬੇਸਬਰੀ ਨਾਲ ਇਤਜ਼ਾਰ ਕੀਤਾ ਜ ਦਾ ਹੈ। ਹੈ। ਇਸ ਮਹੀਨ ਲੂਹਦੀ ਗਰਮੀ ਨ ਿਤਲ ਜਲੀ ਦੇ ਕੇ ਸੁਖਾਵ
ੰ
ੰ
ੂ
ੁ
ੱ
ਸਾਵਣ ਮਹੀਨ ਦੀ ਆਮਦ ਨਾਲ ਮਨਖ ਹੀ ਨਹ ਸਗ ਜੀਵ- ਮੌਸਮ ਨ ਮਿਹਸੂਿਸਆ ਜ ਦਾ ਹੈ। ਕਵੀ ਚਾਿਤ ਕ ਦਾ ਸਾਵਣ
ੰ
ਜਤੂ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਅਨਦ ਮਾਣਨ ਲਈ ਤਰਸਦੇ ਤੇ ਮਹੀਨ ਦਾ ਿਬਆਨ ਇਸ ਪ ਕਾਰ ਹੈ :-
ੰ
ੱ
ੰ
ਉਡੀਕਵਾਨ ਹੁਦੇ ਹਨ। ਸਭ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰ ਅਸਮਾਨ ਿਵਚ ਸਾਉਣ ਮ ਹ ਝੜੀਆਂ ਗਰਮੀ ਝਾੜ ਸੁਟੀ,
ੰ
ਿਲ ਕਦੀ ਿਬਜਲੀ ਤੇ ਉਮਡਦੀਆਂ ਘਨਘੋਰ ਕਾਲੀਆਂ ਧਰਤੀ ਪੁਗਰੀ ਟਿਹਕੀਆਂ ਡਾਲੀਆਂ ਨ ।
ਘਟਾਵ ਵਲ ਲਗ ਜ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਾਵਣ ਮਹੀਨ ਦੇ ਆਉਣ ਰਾਹ ਰੋਕ ਲਏ ਛਪੜ ਟੋਿਭਆਂ ਨ,
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ਦਾ ਸਕੇਤ ਿਮਲਦੇ ਹੀ ਸਭ ਦੇ ਮਨ ਿਵਚ ਿਮਠੀ-2 ਫੁਹਾਰ ਨਦੀਆਂ ਨਾਿਲਆਂ ਜੂਹ ਹਗਾਲੀਆਂ ਨ।
ੰ
ੰ
ੱ
ਪੈਣ ਦੇ ਅਨਦ ਦਾ ਅਭਾਸ ਹੋਣ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਅਿਜਹੇ
ੰ
ਿਨਰਤਰ ਵਰਖਾ ਪੈਣ ਨਾਲ ਨਦੀਆਂ-ਨਾਿਲਆਂ ਿਵਚ
ੰ
ਖ਼ ਗਵਾਰ ਮੌਸਮ ਿਵਚ ਮਨਖੀ ਮਨ ਆਨਿਦਤ ਹੋ ਠਦਾ
ੁ
ੱ
ੰ
ੁ
ਉਫਾਨ ਆ ਜ ਦਾ ਹੈ ਤੇ ਸਭ ਪਾਸੇ ਜਲ-ਥਲ ਹੋ ਜ ਦੀ ਹੈ।
ਹੈ। ਪ ਿਕ ਤੀ ਦਾ ਅਿਜਹਾ ਮੌਸਮ ਿਵਰਹਣੀ ਦੇ ਿਦਲ ਿਵਚ
ੱ
ਡਡੂਆਂ ਦੀ ਟਰ -ਟਰ ਅਤੇ ਮੋਰ ਦਾ ਬਦਲ ਨ ਵੇਖ ਕੇ ਪੈਲ
ੱ
ੂ
ੰ
ਲ ਬੂ ਲਾ ਕੇ ਪ ਭੂ ਪ ੇਮ ਲਈ ਿਤਲਿਮਲਾ ਠਦਾ ਹੈ।
ਪਾਉਣਾ ਮਨਮੋਹਕ ਿਦ ਿਸਰਜਦਾ ਹੈ। ਸਾਵਣ ਦੇ ਮਹੀਨ
ਗੁਰਬਾਣੀ ਿਵਚ ਇਸ ਦਾ ਵਰਣਨ ਇਸ ਪ ਕਾਰ ਹੈ :-
ਿਵਚ ਪ ਦੀ ਿਨ ਕੀਆਂ-ਿਨ ਕੀਆਂ ਕਣੀਆਂ ਦੀ ਫੁਹਾਰ ਮਨ
ਸਾਵਿਣ ਸਰਸੀ ਕਾਮਣੀ ਚਰਨ ਕਮਲ ਿਸਉ ਿਪਆਰੁ॥ ਿਵਚ ਸਗੀਤਕ ਲ ਉਪਜਾ ਦੀ ਹੈ। ਮਨਖੀ ਮਨ ਖੇੜੇ ਿਵਚ
ੈ
ੱ
ੁ
ੰ
ਮ ਨ ਤਨ ਰਤਾ ਸਚ ਰਿਗ ਇਕੋ ਨਾਮੁ ਅਧਾਰੁ॥
ੁ
ੁ
ੰ
ੰ
ੈ
ਆ ਜ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪ ਿਕ ਤੀ ਦੇ ਇਸ ਮੌਸਮ ਦਾ ਅਨਦ ਲਣ
(ਬਾਰ ਮਾਹ ਮਾਝ)
ਜੁਲਾਈ - 2022 09
