Page 74 - Shabd Boond December2022
P. 74
ੰ
ੰ
ਪਜਾਬੀ ਕਿਵਤਾ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸਨ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪਜਾਬੀ ਿਗਆਨ ਰਤਨਾਵਲੀ ਅਤੇ ਕਿਬਤ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ
ੰ
ਕਵੀਆਂ ਨ ਉਹਨ ਦੇ ਪ ਭਾਵ ਅਧੀਨ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾ (1940) ਸਪਾਿਦਤ ਕੀਤੇ। ਇਸੇ ਖੇਤਰ ਿਵਚ ਉਹਨ ਨ
ੰ
ਕੀਤੀ। ਸ ੀ ਗੁਰੂ ਗ ਥ ਸਾਿਹਬ ਦਾ ਮੁਕਮਲ ਟੀਕਾ ਿਤਆਰ ਕਰਨ
ੰ
ੰ
ੂ
ਉਹਨ ਨ ‘ਰਾਜਾ ਲਖਦਾਤਾ ਿਸਘ’ ਨਾਟਕ (1910 ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਵੀ ਬਣਾਈ, ਪਰ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨ ਪੂਰਾ ਨਾ ਕਰ
ੰ
ੰ
ੱ
ੁ
ਈ:) ਿਵਚ ਛਪਵਾਇਆ। ਇਹ ਿਸਖੀ ਸਧਾਰ ਦਾ ਪਿਹਲਾ ਸਕੇ। ਉਹ ਕੇਵਲ 641 ਪਿਨਆਂ ਤਕ ਹੀ ਟੀਕਾ ਿਤਆਰ
ੱ
ੈ
ਪਜਾਬੀ ਨਾਟਕ ਹ। ਭਾਈ ਸਾਿਹਬ ਨ ‘ਗਰੂ ਕਲਗੀਧਰ ਕਰ ਸਕੇ |
ੰ
ੁ
ਚਮਤਕਾਰ’(1925 ਈ:), ‘ਗਰੂ ਨਾਨਕ ਚਮਤਕਾਰ’ ਪਜਾਬੀ ਵਾਰਤਕ ਅਤੇ ਕਿਵਤਾ ਨ ਭਾਈ ਸਾਿਹਬ ਦੀ
ੰ
ੰ
ੁ
ੂ
(1928 ਈ:) ਅਤੇ ‘ਅ ਟ ਗਰੂ ਚਮਤਕਾਰ’ ਆਿਦ ਅਿਹਮ ਦੇਣ ਹੈ। ਪਜਾਬੀ ਸਾਿਹਤ ਪ ਤੀ ਉਹਨ ਦੀਆਂ
ੁ
ੰ
ੰ
ੁ
ਵਾਰਤਕ ਰਚਨਾਵ ਦੀ ਵੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ। ‘ਗਰੂ ਸੇਵਾਵ ਨ ਮੁਖ ਰਖਦੇ ਹੋਏ ਪਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਿਸਟੀ ਨ
ੱ
ੰ
ੂ
ੱ
ਂ
ੰ
ਕਲਗੀਧਰ ਚਮਤਕਾਰ’ ਅਤੇ ‘ਗਰੂ ਨਾਨਕ ਚਮਤਕਾਰ’ 1949 ਈ: ਿਵਚ ਡਾਕਟਰ ਆਫ ਓਰੀਐਟਲ ਲਰਿਨਗ
ੁ
ਪਿਹਲ ਟਕਟ ਦੀ ਕਲ ਿਵਚ ਛਪੇ ਅਤੇ ਿਫਰ ਿਕਤਾਬੀ ਦੀ ਿਡਗਰੀ ਨਾਲ ਸਨਮਾਿਨਆ। ਪਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ
ੈ
ੰ
ਰਪ ਿਵਚ ਪਕਾਿ ਤ ਕੀਤੇ ਗਏ। ‘ਅ ਟ ਗਰੂ ਚਮਤਕਾਰ’ ਮਿਹਕਮਾ ਪਜਾਬੀ (ਹੁਣ ਭਾ ਾ ਿਵਭਾਗ) ਨ 1951 ਈ:
ੰ
ੂ
ੁ
ੁ
ੰ
ੂ
ੂ
ੰ
ੰ
ੇ
ੈ
ੱ
ਿਜਸ ਿਵਚ ਿਸਖ ਦੇ ਦਜੇ ਗਰੂ ਅਗਦ ਦਵ ਜੀ ਤ ਲ ਕੇ ਨਵ ਿਵਚ ਉਹਨ ਨ ੋਮਣੀ ਪਜਾਬੀ ਸਾਿਹਤਕਾਰ ਵਜ
ੌ
ੰ
ੱ
ੇ
ਗਰੂ ਤਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਤਕ ਦੇ ਜੀਵਨ-ਚਿਰਤ ਹਨ, ਸਨਮਾਿਨਤ ਕੀਤਾ। 1952 ਈ: ਿਵਚ ਬਬਈ ਿਵਖੇ ਹੋਈ
ੁ
ੰ
ੁ
ਉਹਨ 1952 ਈ: ਿਵਚ ਿਲਿਖਆ। ਭਾਈ ਸਾਿਹਬ ਨ ਗਰੂ ਸਰਬ ਿਹਦ ਿਸਖ ਿਵਿਦਅਕ ਕਾਨਫਰਸ ਸਮ ਉਹਨ ਨ ੂ
ੰ
ੱ
ੰ
ੰ
ੰ
ਸਾਿਹਬਾਨ ਸਬਧੀ ਿਬਰਤ ਤ ਚਮਤਕਾਰੀ ਢਗ ਨਾਲ ਅਿਭਨਦਨ ਗ ਥ ਭ ਟ ਕੀਤਾ ਿਗਆ। 1952 ਈ: ਿਵਚ ਹੀ
ੰ
ੰ
ੰ
ਰਧਾਵਾਨ ਿਸਖ ਵਜ ਪ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਭਾਈ ਸਾਿਹਬ ਦੀਆਂ ਉਹਨ ਨ ਪਜਾਬ ਿਵਧਾਨ ਪਰੀ ਦ ਦਾ ਮ ਬਰ ਨਾਮਜ਼ਦ
ੰ
ੂ
ੱ
ੇ
ੰ
ਇਹਨ ਿਕਤ ਨ ਪਰਾਤਨ ਜਨਮ ਸਾਖੀਆਂ ਦੀ ਪਰਪਰਾ ਕੀਤਾ ਿਗਆ। 1956 ਈ: ਿਵਚ ਉਹਨ ਨ ਭਾਰਤ
ੰ
ੂ
ੁ
ੰ
ੂ
ੁ
ਦਾ ਹੀ ਿਵਕਾਸ ਸਮਝਦੇ ਹਏ ਆਧਿਨਕ ਜਨਮ ਸਾਖੀਆਂ ਦੇ ਸਰਕਾਰ ਵਲ 'ਪਦਮ ਭੂ ਨ’ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਨਾਲ
ੋ
ੂ
ੰ
ੰ
ੈ
ੱ
ੇ
ੰ
ਘਰੇ ਿਵਚ ਰਿਖਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹ। ਇਹਨ ਨ ਇਿਤਹਾਸਕ ਿਨਵਾਿਜਆ ਿਗਆ। ਉਹ 10 ਜੂਨ, 1957 ਨ ਅਿਮ ਤਸਰ
ੂ
ਜੀਵਨੀਆਂ ਦੀ ਸਣੀ ਿਵਚ ਕਦਾਿਚਤ ਨਹ ਿਵਚਾਿਰਆ ਜਾ ਿਵਖੇ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ ਪਰ ਉਹ ਅਜ ਵੀ ਪਜਾਬੀ
ੱ
ੰ
ੇ
ੰ
ੰ
ੇ
ੰ
ੰ
ਸਕਦਾ। ਸਤ ਿਸਘ ਸਖ ਵੀ ਭਾਈ ਵੀਰ ਿਸਘ ਤੇ ਉਹਨ ਦੀ ਸਾਿਹਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਿਵਚ ਛਾਏ ਹੋਏ ਹਨ। ਿਪ ਸੀਪਲ ਤੇਜਾ
ੰ
ੰ
ੰ
ਰਚਨਾ ਦੇ ਪਨਾ 196 'ਤੇ ਿਲਖਦੇ ਹਨ ‘ਉਹ ਸਾਖੀਆਂ ਿਸਘ ਨ ਠੀਕ ਹੀ ਿਕਹਾ ਸੀ ਿਕ “ਜੋ ਕਮ ਭਾਈ ਵੀਰ ਿਸਘ
ੰ
ੰ
ੂ
ੰ
ੰ
ਿਜਨ ਨ ਜਨਮ ਸਾਖੀਆਂ ਿਵਚ ਕਰਾਮਾਤੀ ਰਗ ਿਵਚ ਨ ਪਜਾਬੀ ਸਾਿਹਤ ਅਤੇ ਕਮ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਜ ਕੀਤਾ,
ੌ
ਿਬਆਨ ਕੀਤਾ ਿਗਆ ਹ, ਭਾਈ ਵੀਰ ਿਸਘ ਨ ਯਥਾਰਿਥਕ ਉਹ ਦੋ ਸੌ ਿਵਦਵਾਨ ਿਮਲ ਕੇ ਨਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ।
ੰ
ੈ
ਢਗ ਨਾਲ ਵਰਨਣ ਕਰਨ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹ। ੈ ਪਜਾਬੀ ਸਾਿਹਤ ਦੇ ਇਿਤਹਾਸ ਿਵਚ ਹਮੇ ਾ ਹੀ ਭਾਈ
ੰ
ੰ
ੰ
ੱ
ਭਾਈ ਸਾਿਹਬ ਨ ਮੌਿਲਕ ਰਚਨਾਵ ਰਚਣ ਤ ਭਾਈ ਵੀਰ ਿਸਘ ਜੀ ਦਾ ਿਵਲਖਣ ਸਥਾਨ ਬਿਣਆ
ੰ
ੂ
ੰ
ੰ
ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਧਾਰਿਮਕ ਗ ਥ ਦਾ ਸਪਾਦਨ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਰਹੇਗਾ। ਭਾਈ ਵੀਰ ਿਸਘ ਸਾਨ ਸਦਾ ਅਗੇ ਵਧਣ ਅਤੇ
ੱ
ੰ
ੰ
ਭਾਈ ਸਾਿਹਬ ਨ ਕਈ ਵਰ ੇ ਗੁਰਪ ਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ ਥ ਦੀ ਚਾ ਠਣ ਦੀ ਪਰਨਾ ਿਦਦੇ ਰਿਹਣਗੇ :
ੇ
ੰ
ਧਾਰਿਮਕ ਆਸ਼ੇ ਤ ਪੜਤਾਲ ਕਰਨ ਿਵਚ ਿਬਤਾਏ। ਚਾ ਉਠ ਿਜ਼ਮ ਤ ਿਪਆਰੇ,
ੱ
ੰ
ੂ
ੰ
ੰ
ਉਹਨ ਨ ਗੁਰ ਪ ਤਾਪ ਸੂਰਜ ਗ ਥ 1935 ਈ. ਿਵਚ ਤੈਨ ਖਭ ਰਬ ਨ ਲਾਏ ।
ੱ
ਸਪਾਿਦਤ ਕਰਕੇ ਛਾਿਪਆ। ਿਸਖ ਦੀ ਭਗਤ ਮਾਲਾ ਉਹ ਿਕ ਿਰੜੇ ਗੋਿਡਆਂ ਪਰਨ,
ੰ
ੰ
(1912) ਪ ਾਚੀਨ ਪਥ ਪ ਕਾ (1914), ਸ ੀ ਗੁਰੂ ਗ ਥ ਜੋ ਉਡ ਅਸਮਾਨੀ ਜਾਏ।
ੰ
ੰ
ਕੋ (1925) ਪੁਰਾਤਨ ਜਨਮ ਸਾਖੀ (1926), ਚੀ ਨਜ਼ਰ ਤੇ ਿਹਮਤ ਉਚੀ,
72 ਦਸਬਰ - 2022
ੰ
