Page 72 - Untitled-1
P. 72
प्रकरण ५
ं
ं
लोहगढावऱून बदास गाच्या कारवाया
ं
ि
ू
रसहदवरील आक्रमणाची पवतयारी
ू
ू
ु
ां
े
ां
ां
ां
१७१० पयत बदावसगानी सरवहदछॎया आजबाजचा प्रदश मघल
ू
ु
ु
े
साम्राज्यातन मक्त कला होता. यमना आवण सतलज नदी यातील आठ
े
ां
ां
ां
ां
वकल्ल्यासवहतचा प्रदश बदावसगाछॎया ताब्यात होता. जरी सरवहद हा प्रात
ु
नव्हता (तो वदल्ली राज्यात होता), तरी तो मघल साम्राज्याछॎया महत्वाछॎया
ै
े
ू
ां
ां
शक्तीस्थानापकी एक होता, यॎहणन हा प्रदश एका प्रातासारखा गणला जात
े
े
े
े
े
होता. १७१० मध्य यामध्य २८ परगण होत आवण त्याच उत्पन्न तब्बल ५२
ां
े
े
े
े
ां
े
ु
लाखापयत होत, यामळच त्याला बावनी सरवहद अस नाव पडल होत (बावनी
े
े
ां
े
यॎहणज बावन्न). अशा राज्याचा कारभार वररष्ठ व्यक्तीांकड वदला जात अस.
ां
ा
ू
वमझा असकारी (वझीर खान यॎहणन प्रवसद्ध), हा इराणी वशावळीतला
े
े
ू
ां
औरगजबाचा खास माणस होता. त्याछॎया अवधपत्याखाली दोन हजार घोडस्वार
ु
े
ां
े
े
आवण सतलज व यमना नद्यामधील प्रदश होता. मालरकोटला, रुपर (आताच
े
ु
रोपर), मछॎछीवाडा इत्यादी वठकाणच प्रमख वझीर खानाछॎया अवधनस्त काम
े
करत होत.
ां
ां
े
ां
मे १७१० मध्य बदावसगानी या अशा बलाढ्य सरवहद राज्यावर
े
े
े
े
आक्रमण करायच वनवित कल. वझीर खानाला दखील या आगामी शीख
ां
े
आक्रमणाची कल्पना होती. बणजारा वशखानी या आधीच आठ वकल्ल आवण
े
े
ु
े
े
महत्वाची शहर कावबज कल्यामळ, त्याछॎया मनात सल होती. त्याच मूळ गाव
े
ु
ुां
ां
ां
कजीपूरावर वशखानी आधीच कब्जा वमळववला होता, त्यामळ तो सतापला
े
ू
ू
े
ां
े
ां
ां
होताच. यॎहणनच त्याला वशखाना वचरडन टाकायच होत. त्यावळी बदावसग
ां
े
े
चाट-बानौरछॎया जगलामध्य होत.
े
े
ां
ां
वझीर खानान आपल्या शजाऱ्याना वशखाववरोधात लढाईला तयार
े
े
ु
ें
ां
े
राहण्यासाठी सदश पाठववल. त्यान वजहादचा झडा फडकववला आवण मस्तिम
े
ै
े
े
े
ा
ां
तऱूणाना सऩॎयात भरती होण्याच आवाहन कल. त्यान सव पठाण, बलोच
ै
ां
ां
े
े
आवण रगार इत्यादीांना त्याछॎया सऩॎयात भरती होण्यासाठी सदश पाठववल.
े
ु
े
ै
ां
ु
े
आगामी युध्दासाठी त्यान हजारो सवनकाची वनयक्ती कली. अनक मस्तिम
ां
ां
ै
े
ां
चौधरी आवण सरजामदारानी त्याच खाजगी सवनक दल त्याछॎया मदतीकररता
े
े
े
े
े
े
पाठववण्याच वचन वदल. या मोवहममध्य मालरकोटलाचा शर मोहम्मद खान
े
ां
े
ां
त्याचा प्रवतवनधी होता. (काही अजाण लखकानी याचा उल्लख वशखाशी
ु
े
े
ू
’सहानभत’ असा कला आह.)
ं
ं
े
मालरकोटलाच्या ैऩॎयाचा माजाच्या सशखावर हल्ला
े
ां
जेंव्हा माजाछॎया (रावी आवण वबयास नदीमधील प्रदश) वशखाना
ां
े
ां
ां
े
समजल की बदावसग सरवहदवर आक्रमण करण्याछॎया तयारीत आह तेंव्हा
े
े
े
े
े
तथील हजारोांनी यामध्य सहभागी होण्याच ठरववल. ते अनक गट स्थापन
ां
ां
ां
ू
कऱून वकरतपरला पोहोचले. त्याची सख्या जवळपास दोन हजार पयत होती.
49
