Page 214 - Untitled-1
P. 214
गढवाल राज्य आसण शीख
ु
े
े
ां
जून १६३४ मध्य गरु हरगोवबद साहीब गोरखमातला (आता
े
ां
ां
े
े
े
े
े
े
नानकमाता) भटायला जात असताना गढवाल यथ थाबल होत. यथ ते
गढवालचा राजा मवहपत शाहछॎया (१६२२-१६३३) ववधवा पत्नी राणी
ु
े
ां
ा
ा
ां
कणावतीला आवण समथ रामदास (मराठा वशवाजी महाराज याच गरु) याना
ु
े
े
ू
े
े
ां
े
े
े
े
ां
ां
भटल. यथ रामदासानी गरु हरगोवबद याछॎयाकडन राजवटीबाबतच धड घतल.
ु
े
ां
ां
े
ां
गरु हरगोवबद वसग यानी गढवालला भट वदली तव्हा राजा मवहपत
े
ां
ां
याचा पुत्र पृथ्वी शाह कवळ आठ वर्ाचा होता आवण त्याची आई राणी
े
ां
ां
े
ा
ु
कणावती राज्याचा कारभार पाहत होती. गरु सावहबाछॎया भटीनतर राणीच
ां
े
े
मनोबल उचावल आवण कोणत्याही प्रकारछॎया ववपरीत पररस्तस्थतीला तोांड दण्यास
ा
े
ां
े
ती सज्ज झाली. त्यानतर राणी कणावतीन अगदी यशस्वीपण
ां
े
ु
े
े
ू
ु
आक्रमणकत्यापासन वतच राज्य सरवक्षत ठवल आवण मघल बादशहाने सन
े
ु
ृ
े
े
ै
१६४० मध्य नजाबात खानछॎया नतत्वाखाली पाठववलल्या मघल सऩॎयाछॎया
ां
ू
े
ू
आक्रमणाना परतवन लावल. त्याकाळात ती “नकटी राणी” यॎहणन प्रवसध्द
ां
ू
े
होती कारण वतछॎया राज्यावर आक्रमण करण्याऱ्याची नाकच ती छाटन
े
ृ
े
टाकायची. सन १६५४ मध्य शहाजहानन राजा पथ्वी शाहवर बळजबरी
ू
े
े
करण्याकररता मोहीम आखली. या मोवहमचा पररणाम यॎहणज गढवाल पासन
े
े
े
े
२
े
ू
े
े
े
ु
दहरादन ववभक्त कल गल. सन १६५७ छॎया मे मवहऩॎयामध्य शामगढ यथ
े
े
ै
ां
े
औरगजब आवण दारा वशकोहछॎया सऩॎयामध्य मोठी लढाई झाली, वजछॎयामध
ु
ां
े
े
औरगजबाचा ववजय झाला. २९ मे १६५८ रोजी सलमान, (दारा शुकोहचा
े
े
े
ां
ु
े
मलगा) यान गढवाल राज्यात आश्रय घतला कारण औरगजबान बादशहा
ां
ु
े
े
े
ु
े
ै
े
शहाजहानला कदत टाकल होत आवण भावाववरुध्द युध्द पकारल होत. गरु
ु
े
े
ै
े
ां
ै
ां
ां
े
ां
े
हर राय याछॎयाकड शीख सवनकाच मोठ सऩॎय होत. त्यानी सन्नीपथान प्रभाववत
ु
े
ां
ां
ां
ृ
े
ु
असणाऱ्या सकवचत मनोवत्तीछॎया औरगाजबा पक्षा सफीसतानी प्रभाववत
ां
े
े
ृ
े
े
असलल्या सौयॎय वत्तीछॎया दारा वशकोहला पावठबा दण्याच ठरववल, कारण हे
े
दोन्हीही भाऊ वारसावधकारासाठी लढत होत.
े
े
ु
ु
े
ु
े
े
जव्हा सलमान शकोह ने गढवालमध्य आश्रय घतला तव्हा गरु हर
े
े
ु
े
े
े
राय थापल, नाहन/वसरमौरच जन राज्य (१६४५-१६५७) यथ होत जे
े
े
ू
गढवालपासन बर ेच जवळ आह. सन १६५८ मध्य दारावशकोहला मदत
ु
ां
े
करण्याकररता गरुनी थापल सोडल आवण ते २२०० घोडदळासोबत गोईांदवाल
े
े
े
ू
े
ु
यथ पोहोचल. नरपरचा राजा राजरुप (१६४६-१६६१) हा दखील राजपुत्राला
ां
ु
ां
मदत करण्यासाठी पोहोचला होता, परत राजपुत्र दारा अत्यत वनराश झाला
े
ु
े
े
ां
े
ां
होता. त्यामळ १६५९ मध्य त्याना परताव लागल. नतर लहान भाऊ
ां
ां
े
े
े
े
े
औरगजबान दारा वशकोहला जरबद कऱून ठार कल.
े
ु
े
ृ
े
ु
े
गढवालचा राजा पथ्वी शाह यान सलमान शकोहला आश्रय दण
े
े
ु
ु
े
े
े
े
े
े
ां
सरुच ठवल, औरगजबान सलमानला पकडण्याचे अनक प्रयत्न कल पण
ां
ु
े
गढवालचा राजा दृढ रावहला आवण बादशहाला त्याछॎयापयत (सलमान) पोहोचू
ां
ां
े
ा
वदल े नाही. राजा जयवसग वमझा यानी मध्यस्थी करण्याचा प्रयत्न कला पण
191
