Page 19 - Shabad bood july
P. 19
ੌ
ੱ
ਈਵਾ ਅਤੇ ਸਾਿਹਬਾ ਦੋ ਹਨ। ਨਾਵਲ ਿਵਚਲੀਆਂ ਇਨ ਦੂਜੀ ਨਕਰੀ ਜੋ ਮੁਲਤਾਨ ਦੇ ਇਕ ਅਦਾਰੇ ਿਵਚ ਿਮਲਦੀ ਹੈ
ੱ
ਨਾਇਕਾਵ ਦੇ ਖ਼ਤ ਰਾਹ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨ ਨਾ ਿਸਰਫ਼ ਥੇ ਉਹ ਪਿਹਲੀ ਔਰਤ ਪ ੋਫ਼ੈਸਰ ਬਣ ਕੇ ਜ ਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੇ
ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਪਛਮ ਿਵਚ ਿਵਚਰ ਰਹੀ ਔਰਤ ਦੀ ਹੋਸਟਲ ਦੀ ਪ ੋਫ਼ੈਸਰ ਕੁਲੀਗ ਨ ਉਸਦੇ ਕੁਝ ਪ ਾਈਵੇਟ ਖ਼ਤ
ੱ
ੱ
ੱ
ੂ
ੰ
ੂ
ੰ
ਮਾਨਿਸਕਤਾ ਨ ਹੀ ਿਬਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਬਲਿਕ ਸਮਾਿਜਕ ਚੋਰੀ ਕਰਕੇ ਹੈ ਡ ਨ ਦੇ ਿਦਤੇ ਅਤੇ ਦੋ ਲੜਕੀਆਂ ਦੀ ਝੂਠੀ
ਧਰਾਤਲ ’ਤੇ ਿਵਚਰਿਦਆਂ ਦੋਹ ਮੁਲਕ ਦੇ ਸਮਾਜ, ਗਵਾਹੀ ਵੀ ਪਵਾ ਿਦਤੀ ਿਕ ਇਹ ਦੇਰ ਰਾਤ ਤਕ
ੱ
ੱ
ੰ
ਸਿਭਆਚਾਰ ਦੀਆਂ ਕਦਰ -ਕੀਮਤ ਦੀ ਪੇ ਕਾਰੀ ਵੀ ਮੁਲਾਕਾਤੀਆਂ ਨ ਿਮਲਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ ਸਾਿਹਬਾ ਨ ੂ
ੰ
ੂ
ੱ
ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਦੇ ਔਰਤ ਿਵਰੋਧੀ ਰਵਈਏ ਦੀਆਂ ਤਲਖ਼ੀਆਂ
ਨਾਵਲ ਿਵਚ ਈਵਾ ਨ ਕੈਿਮਸਟਰੀ ਦੀ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ ਝਲਣੀਆਂ ਪ ਦੀਆਂ ਹਨ। ਸਮਾਜ ਿਵਚਲ ਇਸ ਰਵਈਏ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੇ
ੂ
ੂ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ਸਮ ਆਈਆਂ ਮੁ ਿਕਲ , ਆਪਣੇ ਅਿਧਆਪਕ ਦੇ ਰੁਖੇਪਣ ਬਾਰੇ ਸਾਿਹਬਾ ਿਮਰਜ਼ੇ ਨ ਖ਼ਤ ਦੇ ਰੂਪ ਿਵਚ ਦਸਦੀ ਹੈ:
ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਿਰਵਾਰਕ ਜੀਆਂ ਦਾ ਵਖ-ਵਖ ਦੇ ਿਵਚ “ਜਦ ਏਥੇ ਲਕ, ਪ ੋਫ਼ੈਸਰ, ਲਕਚਰਾਰ, ਕਲਾਕਾਰ,
ੱ
ੈ
ੱ
ੱ
ੋ
ਵਸੇ ਹੋਣਾ ਆਿਦ ਤ ਇਹ ਤਥ ਸਪ ਟ ਹੁਦਾ ਹੈ ਿਕ ਤਾਿਲਬ-ਇਲਮ, ਚਪੜਾਸੀ ਿਜਹੜੇ ਮੇਰੀ ਬਹੁਤ ਇਜ਼ਤ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੈ
ੱ
ੇ
ੰ
ੰ
ੱ
ੱ
ਪਰਵਾਸ ਦੀ ਇਕਲਤਾ ਭਰੀ ਿਜ਼ਦਗੀ ਿਵਚ ਇਨਸਾਨ ਕਰਦੇ ਨ, ਇਹ ਜਾਣ ਲਣ ਿਕ ਿਪਛਲ ਅਦਾਰੇ ਿਵਚ ਮੈਨ ੂ
ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਹਾਰਾ ਭਾਲਦਾ ਹੈ। ਨਕ-ਨਾਮੀ ਦੇ ਿਕਹੜੇ-ਿਕਹੜੇ ਤਮਗ਼ੇ ਿਮਲ ਸਨ ਤੇ ਮੇਰੇ
ੇ
ੋ
ੱ
ਅਗਲ ਖਡ ਪਾਿਕਸਤਾਨ ਤ ਪਾਿਕਸਤਾਨ ਤਕ ਿਵਚ ਬਾਰੇ ਿਵਚ ਕੀ ਸੋਚਣ? ਕੀ ਇਹ ਸਾਰੇ ਲਕ ਫੇਰ ਵੀ ਮੇਰੀ
ੰ
ੇ
ੱ
ੱ
ੱ
ਨਾਵਲਕਾਰ ਨ ਿਮਰਜ਼ੇ ਦੇ ਰੂਪ ਿਵਚ ਸਾਿਹਬਾ ਨਾਮੀ ਕੁੜੀ ਇਜ਼ਤ ਇਸੇ ਤਰ ਹੀ ਕਰਨ? ਤੇ ਏਹੋ ਿਜਹੇ ਵੇਲ ਮ ਇਹਨ
ੇ
ੁ
ੋ
ਦੀਆਂ ਿਲਖੀਆਂ ਦਸ ਛੋਟੀਆਂ ਪਰਚੀਨਮਾ ਿਲਖਤ ਅਤੇ ਲਕ ਦੇ ਿਚਹਿਰਆ ਨ ਨਫ਼ਰਤ ਨਾਲ ਿਵਗੜਦਾ ਸੁਕੜਦਾ
ੰ
ੂ
5
ੂ
ੰ
55 ਖ਼ਤ ਰਾਹ ਪੜ ੀ-ਿਲਖੀ ਔਰਤ ਨ ਦਰਪੇ ਹੋਇਆ ਵੇਖਣੀ ਆ।”
ੰ
ੂ
ੰ
ੰ
ੱ
ੱ
ਸਮਿਸਆਵ ਨਾਲ ਸਬਿਧਤ ਘਟਨਾਕ ਮ ਦੀ ਪੇ ਕਾਰੀ ਸਾਿਹਬਾ ਨ ਪੇ ਆ ਦੀਆਂ ਿਵਿਦਅਕ ਅਦਾਿਰਆਂ
ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਿਸਟੀ ਿਵਚ ਐਮ.ਏ ਿਵਚਲੀਆਂ ਇਹ ਮੁਸ਼ਿਕਲ ਪਾਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਸਮਾਜ-
ੰ
ੱ
ਇਕਨਾਿਮਕਸ ਿਵਚ ਗੋਲਡ ਮੈਡਿਲਸਟ ਸਾਿਹਬਾ ਇਕ ਵਡੇ ਸਿਭਆਚਾਰ ਿਵਚ ਪੜ ੀ-ਿਲਖੀ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦ ਕਹਾਉਣ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੰ
ੂ
ੱ
ਅਦਾਰੇ ਿਵਚ ਨਕਰੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨਾਇਕ ਆਪਣੇ ਮੂਹ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਨ ਆਪਣੀ ਹ ਦ ਦੀ ਸਥਾਪਤੀ ਲਈ
ੌ
ਪਾਿਕਸਤਾਨ ਦੇ ਸਮਾਜ-ਸਿਭਆਚਾਰ ਿਵਚ ਔਰਤ ਤੇ ਆ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਿਕਲ ਦੀ ਤਸਵੀਰਕਸ਼ੀ ਹੈ। ਹਰ
ੱ
ੰ
ੱ
ਮਰਦ ਵਲ ਕੀਤੇ ਧਰੋਹ ਦੀ ਦਾਸਤਾਨ ਪੇ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਸਮਿਸਆ ਅਤੇ ਸਕਟ ਦੀਆਂ ਅਸਲ ਜੜ ਸਮਾਜ ਦੇ
ਇਹ ਮਰਦ ਦੇ ਅਦਾਰੇ ਿਵਚ ਉਸਦੀ ਪਿਹਲੀ ਨਕਰੀ ਸੀ। ਸਸਿਕ ਿਤਕ ਿਵ ਵਾਸ ਪ ਬਧ ਦੇ ਅਤਰ ਿਵਰੋਧ ਤੇ ਉਸਦੀ
ੰ
ੰ
ੱ
ੰ
ੌ
ੰ
ੱ
ੂ
ਏਸ ਲਈ ਉਹਦੇ ਤ ਿਨਭ ਨਾ ਸਕੀ। ਜਦ ਉਹ ਮੈਨ ਿਮਲੀ, ਇਿਤਹਾਸ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਵਤੀਰੇ ਤੇ ਸਿਥਤੀ ਿਵਚ ਹੁਦੀਆਂ
ੰ
ੱ
ੱ
ਉਹ ਗ਼ੁਸੇ ਿਵਚ ਬਹੁਤੀ ਸੀ ਿਕ ਪਰੇ ਾਨ ਬਹੁਤੀ, ਇਹ ਹਨ।
ੰ
ੱ
ਦਸਣਾ ਕਾਫ਼ੀ ਮੁਸ਼ਿਕਲ ਏ। ਇਕ ਯਤੀਮ ਕੁੜੀ, ਿਜਸ ਅਫ਼ਜ਼ਲ ਅਿਹਸਨ ਰਧਾਵਾ ਦੇ ਚੌਥੇ ਨਾਵਲ ਪਧ
ੰ
ੈ
ੌ
ਬਕਲ ਉਹਦੇ ਚੌਥੀ ਜਮਾਤ ਤ ਲ ਕੇ ਉਤ ਹ ਤਕ ਵਜੀਫ਼ੇ ਲ ੈ ਰਾਹ ਨਾਵਲਕਾਰ ਨ ਨਾ ਕੇਵਲ ਪਾਿਕਸਤਾਨੀ ਸਮਾਜ
ੱ
ੰ
ਕੇ ਪੜ ਾਈ ਮੁਕਮਲ ਕੀਤੀ। ਉਹਦੀ ਉਹ ਨਕਰੀ ਵੀ ਚਗੀ ਸਿਭਆਚਾਰ ਿਵਚ ਔਰਤ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਰੋਕਾਰ ਦੀ
ੰ
ੌ
ੱ
ੁ
ੱ
ਸੀ ਪਰ ਉਹਦੇ ਕਿਹਣ ਅਨਸਾਰ ਮਰਦ ਦੀ ਕਮੀਨਗੀ ਤੇ ਪੇ ਕਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਬਲਿਕ ਪਰਵਾਸ ਿਵਚ ਜਾ ਕੇ ਉਥ
ੂ
ੱ
ੱ
ੱ
ਿਹਰਸ ਨ ਉਹਨ ਉਹ ਨਕਰੀ ਛਡਣ ਤੇ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦੀਆਂ ਵਖਰੀ ਤਰ ਦੀਆਂ ਸਮਿਸਆਵ ਨਾਲ ਦੋ ਚਾਰ ਹੁਦੀ
ੰ
ੰ
ੌ
4
ੰ
ੱ
ੂ
ੰ
ਿਦਤਾ। ਅਤੇ ਪਰਵਾਸ ਦਾ ਸਤਾਪ ਹਢਾ ਦੀ ਔਰਤ ਨ ਪੇ ਕੀਤਾ
ੰ
ਉਪਰੋਕਤ ਿਟਪਣੀ ਸਪ ਟ ਕਰਦੀ ਹੈ ਿਕ ਔਰਤ ਹੈ। ਨਾਵਲਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਾਵਲੀ ਿਬਰਤ ਤ ਦਾ ਆਰਭ
ੱ
ੰ
ੱ
ੰ
ੰ
ਪੜ ੀ-ਿਲਖੀ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ੋ ਣ ਤ ਮੁਕਤ ਨਹ ਅਲੀ ਦੁਆਰਾ ਲਦਨ ਜਾਣ ਦੀਆਂ ਿਤਆਰੀਆਂ ਨਾਲ ਹੁਦਾ
ਹੋਈ ਬਲਿਕ ਪੜ ਨ-ਿਲਖਣ ਨਾਲ ਉਹ ਘਰ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਹੈ। ਤਾਜ ਿਜਸ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਲਦਨ ਿਵਚ ਹੁਦੀ
ੰ
ੰ
ੱ
ਨਕਰੀ ਵਾਲੀ ਥ ’ਤੇ ਵੀ ਮਰਦ ਦੇ ਦੋਹਰੇ ੋ ਣ ਦਾ ਹੈ, ਦੇ ਪਿਰਵਾਰ ਨਾਲ ਅਲੀ ਦਾ ਚਗਾ ਿਮਲਵਰਤਨ ਸੀ।
ੌ
ੰ
ੱ
ੰ
ੱ
ੰ
ੰ
ਿ ਕਾਰ ਹੁਦੀ ਹੈ। ਇਥੇ ਹੀ ਬਸ ਨਹ ਹੁਦੀ ਬਲਿਕ ਉਸਨ ੂ ਤਾਜ ਯੂਨੀਵਰਿਸਟੀ ਿਵਚ ਐਮ.ਏ ਦੀ ਪੜ ਾਈ ਮੁਕਮਲ
ੱ
ੰ
ਜੁਲਾਈ - 2022 17
