Page 201 - Untitled-1
P. 201
प्रकरण १७
ं
ं
बदास ग बहाद ू राचे योगदान
ां
े
े
े
बंदावसग हे फक्त महान सनापतीच नव्हत; ते एक ’चमत्कार’ होत कारण
े
ां
ू
ा
े
ां
त्यानी अनक आियकारक गोष्टी कल्या होत्या. त्यानी लोकसहभागातन पाच
ां
ां
े
ां
ा
ू
े
नद्यामधील परीसरात क्राती वनमाण कली, त्यालाच पजाब यॎहणन ओळखल
ु
ा
े
ां
े
ू
ां
जात. त्यानी सातश वर्ाछॎया परकीय राजवटीतन मक्त होण्यासाठी स्वातत्र्ाची
े
ु
ां
ां
ु
ा
े
ू
ां
ा
महुतमढ फक्त पजाबातच नव्ह तर सपण आवशया उप-खडात रोवली, मघल
े
े
े
े
ां
े
े
े
े
साम्राज्याला हादर दणारही तच होत. ते एक अस सनापती होत की ज्यानी
ु
े
ु
मघल साम्राज्य हे अती-शक्तीशाली, वचरस्थायी आवण अतलनीय आह या
ां
ां
ां
ु
ां
े
खोटया ववश्र्वासालाच सरुग लावला. ते जोपयत वजवत होत तोपयत तीन
े
े
े
े
े
सम्राट, डझनापक्षा जास्त राज्यपाल आवण दोनश पक्षा जास्त छोट राज,
ां
ु
े
मनसबदार, सनापती, पोलीस-प्रमख, सरजामशाहा, अगवणत वजहादी कधीच
ां
े
ू
े
ै
एक वदवसही शात झोप शकल नाहीत. एक लाखापक्षा जास्त शाही सवनक
ां
ै
ु
ां
े
ू
ृ
(एकण शाही सऩॎयाछॎया एक तवतयाशा पक्षा जास्त) त्याछॎयाशी यध्द करण्यासाठी
े
कामी आल.
ा
ां
या सघर्ाछॎया दरयॎयान, तीस ते चाळीस हजार बणजारा शीख मरण
ां
ां
े
ां
पावल. इतकी सारी वजवीत हानी होऊनही,बणजारा वशखानी त्याचा स्वातत्र्
ां
ां
ां
ु
े
ां
ु
ां
लढा सरुच ठवला. बदावसग याछॎया बवलदानानतरही, मघलाना पजाबवर
े
ु
ां
े
शाततत राज्य करता आल नाही. मघल साम्राज्याला उतरती कळा लागण्यास
ु
ू
ु
ां
पजाब पासन सरुवात झाली, ती इतर मुलूखात सध्दा पसरु लागली. थोडयाच
े
े
ां
ु
कालावधीत, शीख फक्त पजाबातच नव्ह तर राजपताना, डोांगराळ प्रदश
े
ां
े
े
ु
े
आवण वहदस्थान (आत्ताच उत्तर प्रदश, मध्य प्रदश, वबहार इत्यादी प्रदश
ा
्
ु
े
े
ु
ां
वहदस्थान यॎहणन ओळखला जात अस) या प्रदशात ही वनणायक शक्ती
ा
ां
ां
बनल े. हा सव ववस्तार बदावसगाछॎयाच यशस्वी कामवगरीचा पररणाम होता.
ु
ू
ू
ु
ां
ां
ां
दसऱ्या बाजला, आपण जर बदावसग यानी मघल सत्ता उलथवन टाकण्याकररता
े
े
े
े
े
जो लढा उभारला त्यावळछॎया पररस्तस्थतीच ववश्लर्ण कल तर आपल्या लक्षात
ां
े
े
े
े
े
े
े
ां
े
यईल की त्याना वदल जात आह त्यापक्षा अवधक श्रय वदल पावहज. रतन वसग
ां
ु
ू
ां
ां
भाग दावा करतात की गरुछॎया पत्नीांचा त्याना ववरोध होता, अवजत वसग पालीत
ां
ां
ां
ां
ु
े
ां
यानी मघलाशी सधान बाधल आवण तथाकवथत तट खालसा मुघलाना जाऊन
े
े
े
ां
ां
ां
वमळाल. अशा ववपरीत पररस्तस्थतीतही, बदावसग यानी जे साध्य कल ते
े
ां
े
उल्लखनीय व अववस्मरणीय आह. वशखाछॎयाच नव्हे तर कदावचत जगाछॎया
ू
ा
ां
े
े
इवतहासात त्याचा कायकाळ यॎहणज अवधकावधक लोक सहभागातन झालला
ां
े
क्रातीचा वचरकालीन स्मरणात राहणरा कालावधी होता असांच यॎहणावां लागल.
े
ां
ां
ां
ां
ु
बदावसगानी स्वत:छॎया रक्तान स्वातत्र्ाचा धडा वलवहला परत
े
ु
े
े
ां
ा
मानवसकतन गलाम असलल्या, अकायक्षम आवण लाचार लोकाना तो व्यवस्तस्थत
ू
े
ू
े
े
वशकन घता आला नाही. कवळ शीख राष्ट र ान हा धडा एकदा अगदी मनापासन
178
