Page 66 - Shabad bood july
P. 66
ੋ
ੱ
ੱ
ਅਲਪ ਹੋ ਰਹੇ ‘ਹਥ ਪਖੇ’
ੰ
ੰ
ਤਸਿਵਦਰ ਿਸਘ ਵੜੈਚ
ੱ
ਬੇਸ਼ਕ ਅਸ ਏ.ਸੀ., ਮਾਰਨ ਲਈ ਿਤਆਰ ਹੋ ਜ ਦਾ। ਹਥ ਨਾਲ ਝਲਣ ਵਾਲ ੇ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੇ
ੋ
ੱ
ਿਬਜਲੀ ਪਿਖਆਂ ਅਤੇ ਇਹ ਪਖੇ ਿਕਸੇ ਵੇਲ ਲਕ ਦਾ ਪਸੀਨਾ ਸੁਕਾਉਣ ਦੇ ਕਮ
ੱ
ਕੂਲਰ ਦਾ ਭਰਪੂਰ ਅਨਦ ਆ ਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਪਖੇ ਆਮ ਤੌਰ ’ਤੇ ਸਮਾਿਜਕ ਤੇ
ੰ
ਮਾਣ ਰਹੇ ਹ ਪਰ ਿਫਰ ਵੀ ਧਾਰਿਮਕ ਇਕਠ ਿਵਚ ਵਰਤੇ ਜ ਦੇ ਸਨ। ਿਵਆਹ-
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੇ
ਹਥ ਪਿਖਆਂ ਦੀ ਆਪਣੀ ਹੀ ਾਦੀਆਂ ਿਵਚ ਲਾਵ -ਫੇਿਰਆਂ ਵੇਲ ਇਹ ਪਕੇ ਝਲ ਜ ਦੇ
ੱ
ੱ
ੱ
ੇ
ੱ
ਪਛਾਣ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੇਲਾ ਸੀ ਸਨ। ਗੁਰਦੁਆਿਰਆਂ ਿਵਚ ਇਹ ਪਖੇ ਆਮ ਹੁਦੇ ਸਨ।
ੰ
ੱ
ੰ
ਜਦ ਹਥ ਪਖੇ ਘਰ ’ਚ ਬੜੇ ਗੁਰਦੁਆਿਰਆਂ ਦੇ ਇਕਠ ਿਵਚ ਸਗਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਇਹਨ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ਚਾਅ ਨਾਲ ਬੁਣੇ ਜ ਦੇ ਸਨ। ਪਿਖਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜ ਦੀ ਸੀ। ਇਕ ਜਣਾ ਹਥ ਨਾਲ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੱ
ਔਰਤ ਦਾ ਹਥ-ਪਖੇ, ਪਖੀਆਂ, ਦਰੀਆਂ, ਮਜੇ-ਪੀੜ ੀਆਂ ਡਡੀ ਦੇ ਿਵਚਕਾਰ ਫੜ ਕੇ ਤੇ ਦੂਜਾ ਹਥ ਮੁਠ ਨ ਪਾ ਕੇ
ੂ
ੰ
ੱ
ੱ
ੰ
ੋ
ੱ
ੰ
ੈ
ੱ
ਬੁਣਨਾ ਆਮ ਕ ਸੀ ਜੋ ਿਕ ਘਰ ਦੀ ਲੜ ਨ ਵੀ ਪੂਰਾ ਝਲਦਾ ਸੀ ਤੇ ਹਵਾ ਲਣ ਵਾਲ ਉਸ ਨ ਅਸੀਸ ਿਦਦੇ। ਪਖਾ
ੂ
ੰ
ੇ
ੰ
ੂ
ੰ
ੁ
ੱ
ੱ
ੋ
ੱ
ੱ
ੱ
ਕਰਦਾ ਸੀ। ਹਥ-ਪਖੇ, ਹਥ ਪਖੀ ਦੀ ਤਰ ਹੀ ਬੁਣੇ ਜ ਦੇ ਝਲਣ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨੀ ਲਕ ਖ਼ ਿਕਸਮਤੀ ਵਾਲਾ ਕਮ
ਸਨ ਪਰ ਆਕਾਰ ਿਵਚ ਹਥ ਪਖੀਆਂ ਨਾਲ ਵਡੇ ਹੁਦੇ ਸਨ। ਸਮਝਦੇ ਸਨ। ਗਰਮੀ ਦੇ ਮਹੀਿਨਆਂ ਿਵਚ ਵਹੁਟੀਆਂ ਵੀ
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੰ
ੱ
ੱ
ੂ
ੱ
ੱ
ੱ
ਪਿਹਲ ਹਥ ਪਖੇ ਦਾ ਚਕਰਦਾਰ ਤਾਰ, ਿਜਸ ਨਾਲ ਮੁਠੀ ਰੀਝ ਕਰਦੀਆਂ ਿਕ ਕਤ ਉਨ ਨ ਪਖੇ ਦੀ ਹਵਾ ਦੇਵੇ,
ੰ
ੁ
ੱ
ੱ
ਨਮਾ ਹਥੀ ਜੜ ਤ ਹੁਦੀ ਸੀ ਫਰੇਮ ਬਾਜ਼ਾਰ ਿਵਚ ਤ ਹੀ ਤ ਲਕ ਗੀਤ ਿਵਚ ਇਸ ਦਾ ਿਜ਼ਕਰ ਇਸ ਤਰ
ੰ
ੋ
ਖ਼ਰੀਿਦਆ ਜ ਦਾ, ਿਫਰ ਉਸ ’ਤੇ ਕੁੜੀਆਂ ਰਗਦਾਰ ਆ ਦਾ ਹੈ-
ੰ
ੱ
ਰੇ ਮੀ ਧਾਿਗਆਂ ਦਾ ਤਾਣਾ ਪਾ ਦੀਆਂ। ਿਫਰ ਸੂਈ ਿਵਚ ਤੂ ਸੌਵ ਮ ਪਖਾ ਝਲਦੀ,
ੱ
ੱ
ੰ
ੱ
ੰ
ੱ
ੂ
ੰ
ਧਾਗਾ ਪਾ ਕੇ ਉਸ ਨ ਬੁਿਣਆਂ ਜ ਦਾ ਸੀ। ਹਥ ਪਖੇ ਨ ੂ
ੰ
ੰ
ਚਨ ਿਜਹਾ ਤੇਰਾ ਮੂਹ,
ੱ
ਕੁੜੀਆਂ ਬੜੀ ਿਮਹਨਤ ਨਾਲ ਬੁਣਦੀਆਂ। ਪਿਖਆਂ ਤੇ
ਮੇਰਾ ਵੀ ਜੀਅ ਕਰਦਾ ਸੌਵ
ਮੁਿਟਆਰ ਬੜੀਆਂ ਰੀਝ ਨਾਲ ਵੇਲ-ਬੂਟੇ ਤੇ ਮੋਰ-
ੱ
ਪਖਾ ਝਲ ਤੂ। ੰ
ੱ
ਘੁਗੀਆਂ ਆਿਦ ਦੇ ਨਮੂਨ ਪਾ ਦੀਆਂ ਸਨ। ਅਿਜਹੇ ਨਮੂਨ
ੱ
ੱ
ਪਰ ਅਜਕਲ ਿਬਜਲਈ ਪਿਖਆਂ, ਕੂਲਰ , ਏ.ਸੀ.
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੇ
ਪਾਏ ਜ ਦੇ ਿਕ ਦੇਖਣ ਵਾਲ ਦੀ ਭੁਖ ਲਿਹ ਜ ਦੀ। ਪਿਖਆਂ
ੱ
ੱ
ਵਰਗੇ ਸਾਧਨ ਨ ਇਨ ਪਿਖਆਂ ਦੀ ਕਦਰ ਗਵਾ ਿਦਤੀ
ੰ
ਦੇ ਨਮੂਨ ਦੇਖਣਯੋਗ ਹੁਦੇ ਸਨ। ਵਨ-ਸੁਵਨ ਪਖੇ ਦੇਖ ਕੇ
ੱ
ੰ
ੰ
ਹੈ। ਪਿਖਆਂ ਦੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਪਖਾ ਝਲਣ ਦੀ ਸ ਝ ਤੇ ਪਖੇ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ੱ
ਮਨ ਗਦ-ਗਦ ਹੋ ਜ ਦਾ। ਜੇ ਿਕਸੇ ਦੇ ਪਖੇ ਦਾ ਨਮੂਨਾ
ਬਨਾਉਣ ਦੀ ਇਹ ਕਲਾ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ।
ੰ
ੱ
ੱ
ੱ
ਬਹੁਤ ਹੀ ਵਖਰਾ ਹੁਦਾ ਤ ਉਸ ਤ ਉਹ ਹਥ ਪਖਾ ਦੋ-
ੰ
ਚਾਰ ਿਦਨ ਲਈ ਮਗ ਕੇ ਉਹੋ ਿਜਹਾ ਨਮੂਨਾ ਘਰ ’ਚ ਪਾ ਿਪਡ-ਿਦਵਾਲਾ, ਤਿਹ: ਸਮਰਾਲਾ
ੰ
ੂ
ੰ
ਿਲਆ ਜ ਦਾ। ਪਖੇ ਨ ਬੁਣਨ ਤ ਬਾਅਦ ਇਸ ਦੇ ਦੁਆਲ ੇ ਿਜ਼ਲ ਾ- ਲੁਿਧਆਣਾ, (ਪਜਾਬ)
ੰ
ੱ
ਵਲ਼ਦਾਰ ਝਾਲਰ ਲਾਈ ਜ ਦੀ। ਝਾਲਰ ਇਕ ਖ਼ਾਸ ਨਮੂਨ 98763-22677
ੇ
ਦੀ ਬਣਾਈ ਜ ਦੀ ਸੀ, ਿਜਹੜੀ ਿਕ ਪਖੇ ਵਾਲ ਪਾਿਸ
ੱ
ਪਲਟ ਪਾ ਕੇ ਛੋਟੀ ਕੀਤੀ ਹੁਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਬਾਹਰ ਖੁਲ ੀ ਹੁਦੀ ਚੰਗਾ ਲਖਕ, ਪਾਠਕਾਂ ਨੰ ਬੰਦ ਗਲੀਆਂ ਿਵੱਚ ਕੱਢ ਕੇ,
ੱ
ੇ
ੰ
ੰ
ੇ
ੂ
ਸੀ। ਝਾਲਰ ਵੀ ਏਨੀ ਿਪਆਰੀ ਲਗਾਈ ਹੁਦੀ ਿਕ ਦੇਖਣ ਿਜ਼ੰਦਗੀ ਦੀ ਜਰਨਲੀ ਸੜਕ ’ਤੇ ਲ ਆ ਦਾ ਹੈ।
ੰ
ੈ
ੈ
ਵਾਲ ਦਾ ਮਨ ਮੋਹ ਲਦੀ। ਇਸ ਤਰ ਇਹ ਹਥ-ਪਖਾ ਝਲ
ੱ
ੱ
ੇ
ੱ
ੰ
ਨਿਰਦਰ ਿਸਘ ਕਪੂਰ
ੰ
64 ਜੁਲਾਈ - 2022
