Page 236 - Untitled-1
P. 236
लोहगढ सकल्ल्ावर आडवी कमान आसण
ू
े
ं
ै
२५ सनकाची बराक अ लली दुमजली इमारत आढळन आली
े
ू
े
े
लोहगढ वकल्ल्यामध्य आडवी कमान आढळन आली आह, ज्यामध्य सरळ
े
ां
े
ू
े
आडवी कमान असन त्यामध्य परस्पराना आधार दणार े पाचरासारख ब्लॉक
े
े
ॅ
े
ु
ां
े
ु
आहत. या कमानीमध्य स्पन रशो गणोत्तरानसार थोडा उचवटा आह. या
ें
ॅ
ा
ॅ
कमानीांना जक कमानी ( जक आच) सुध्दा यॎहणतात आवण त्या फ्रच कमानी
े
ें
े
सारख्या असतात. फ्रच कमान दखील पाचर सदृश सावहत्यान तयार करण्यात
े
े
ां
ें
े
े
ु
आलली सपाट कमान असत परत त्यामध्य कद्रात कळीचा दगड दखील
ू
ां
ू
असतो. समोर ताशीव दगड तर त्यामागन ववटाचा आधार, या ववटा आलटन
े
े
ां
ू
पालटन आडव्या उभ्या रचलल्या आहत. समोर वदसणारा आवण साध्याचा
े
े
ां
ा
े
े
ां
े
ां
दगड याच थट वनयोजन करण्यात आलल आह. सव सलग्न दगडी बाधकाम
े
े
ां
ां
ू
े
े
ू
एकाच समपातळीवर करण्यात आलल असन साध्याना तड जाऊ नयत यॎहणन
ां
े
े
े
े
े
े
ां
े
लाब सडक पायरीसारख साध दण्यात आलल आहत. हा बाल वकल्ला वा
े
ां
े
ु
ू
े
ां
ां
े
गढी टकडीवर असन वतला दहरी तटबदीच सरक्षण आह. ही तटबदी
े
े
े
ू
टकडीछॎया पायर्थ्ाशी असन बाल वकल्ला मात्र टकडीछॎया मार्थ्ावर बरोबर
ां
ू
ां
े
ू
े
मध्यभागी आह. बालवकल्ल्याची उची ३० फट असन इमारतीछॎया वभतीांची रुदी
े
े
ां
३ मीटर इतकी आह. इमारतीछॎया छताची रुदी दोन मीटर आह. छताछॎया
े
े
े
े
े
ु
कामामध्य चऩॎयाच वमश्रण आवण मध्यम आकाराच दगड वापरण्यात आलल
े
े
ां
े
े
े
े
आहत. याच छत इतक ववस्मय कारकररत्या बाधण्यात आलल आह की अगदी
े
ु
ां
मघलाछॎया तोफा दखील त्यास पाडण्यात अयशस्वी ठरल्या. इमारत २५
े
ू
े
े
भागामध्य ववभागली असन प्रत्यक भाग बराकीसारखा वापरण्यात आलला
ू
ा
े
ा
े
ां
े
ु
ां
होता. या बरुजामधन अनक माग अबालाछॎया वदशन जातात आवण या मागावर
े
ां
े
ु
े
ां
अवधक बरुज उभारण्यात आल आहत. बणजाराछॎया मालकीछॎया गावामध्य हे
ु
ु
े
े
ू
ां
े
बरुज आढळन यतात. लोहगढ वकल्ल्याच बाधकाम सरु होण्यापूवी ही गाव
े
े
ु
े
े
कवळ धोरणात्मक दृष्टया सयोग्य जागवर होती इतकच. नाहीतर ही वठकाण
े
ू
े
ववववध वस्त उत्पावदत करण्याची उत्पादक एकक दखील होती. शीख बणजारा
ां
े
े
े
े
यथ ववववध उत्पादन तयार करीत असत आवण ते ही उत्पादन या मागावऱून
ग्रां ॅड टक रोडला नेत असत. लोहगढात तयार उत्पादन बणजारा सव भारतीय
र
ा
े
ां
े
े
ां
ै
व्दीपखडात ववकत असत. यथ लोहगढाछॎया ५२ पकी राठोड, हगोली,
ां
ू
े
ां
े
े
बारोली, गढी कोटहा, कोट खागसरा इत्यादी गावामध्य आढळन आलल्या
े
ु
ू
ू
ां
े
े
काही बरुजाची वचत्र वदलली आहत. बरवाला, रायपर रानी आवण शहजादपर
ै
ां
ु
े
े
े
ां
यथील बरुजाचा ताबा शीख सऩॎयान घतला. तग्री या उपनदीछॎया वकनाऱ्यावर
े
ु
े
े
ु
ां
हे बरुज स्थापन करण्यात आलल होत. काही बरुज बणजाराछॎया गावाछॎया
े
े
े
े
भोवतीन उभ करण्यात आल होत.
213
